Rana temporaria
Rana temporaria (riđa žaba, mrka žaba ili travnjača) je vrsta žabe iz porodice Ranidae. Nije neprekidno vezana za vodu, većinom živi na vlažnim i močvarnim mestima brdsko-planinskog regiona. U Srbiji je najveća mrka žaba
Opis
Dostiže dužinu od 6-10 cmm, ne računajući zadnje noge koje same imaju dužinu od najmanje 10 cm i prosečnu težinu od 22,7 g. Ženke su krupnije od mužjaka. Leđni deo trupa je smeđe ili crveno-smeđe boje sa svetlo i tamnosmeđim pegama. Na nogama se nalaze tamne poprečne pruge. Trbušna strana je kod mužjaka sivo-bela dok je kod ženki smeđa ili mramorasto smeđe-žuta. Koža je glatka i klizava, epidermis ne orožnjava. Otporna je na hladnoću pa se prva među žabama budi iz zimskog sna i izlazi na površinu vode. Ima zaobljenu glavu sa krupnom bubnom opnom.
Ponašanje
U vreme parenja se oglašavaju mrmljanjem ili roktanjem podjednako mužjaci i ženke, dok ostali period života provode ne oglašavajući se. Jačina njihovog glasa iznosi 400-600 Hz i može se čuti sa rastojanja od 50 m.
Aktivna je u sumrak i noću, pri čemu maksimalnu aktivnost dostiže od 23 do 2 sata noću, a na mimnimum pada oko 11 sati. Danju miruje na vlažnim mestima, u gustoj travi, ispod panjeva, kamenja. Sa nastupanjem hladnog vremena (srednja dnevna temperatura niža od 60 C) aktivnost prestaje i grupišu se u blizini mesta gde će zimovati. Broj žaba koje zimuju zajedno može da iznosi od 1-100 jedinki, mada najčešće njih 20-30 zimuje zajedno. Ženke i mužjaci kao i mlade žabe prezimljuju zajedno u grupi. Mlade žabe zimski san počinju 1-2 nedelje kasnije od odraslih jedinki. Zimski san traje u proseku 155 dana.
Ishrana
Odrasla žaba se hrani na kopnu, a larve u vodi. Ishrana se zasniva najviše na insektima, njihovim larvama i nešto manje mekušcima, paucima i crvima. U stanju su da detektuju crva po mirisu. Intezitet ishrane nije isti u svim delovima godine. U doba parenja se ne hrane.
Životni vek
U prirodi živi 4-5 godina, dok u zarobljeništvu njen život znatno duži, do 18 godina.
Razmnožavanje
Parenje se odvija odmah po buđenju iz zimskog sna, često dok u vodi još uvek ima leda. U toplijim nizijama je to u toku februara i marta, a u hladnim predelima ili na većim nadmorskim visinama tek u junu. Mužjaci izlaze prvi i proizvode zvuke (bračne pesme) pozivajući ženke. Larve se izlegu iz jaja pre nego što su se druge žabe i parile, a osim toga se i brže razvijaju nego larve drugih vrsta žaba. To joj omogućava da nastani područja u kojima su leta kratka (traju nekoliko nedelja) kakva su npr. alpska jezera. Ako se u takvim uslovima desi da hladan period nastupi pre nego što se završila metamorfoza, punoglavci mogu da prežive zimski period.
Ženka polaže krupna jaja koja padaju na dno. Omotači jaja upijaju vodu pa se stvaraju guste, sluzave grudve koje isplivavaju na površinu vode. Posle oko dve nedelje u jajima se mogu uočiti punoglaci (larve), koji se, zavisno od temperature vode, izlegu posle 3-4 nedelje. Punoglavci plivaju okolo vraćajući se s' vremena na vreme u sluz da bi se njome hranili. Metamorfoza se završava posle 3 meseca. Polnu zreleost mlade žabe dostižu za 3 godine.
Rasprostranjenost
Naseljava područje Velike Britanije, Evrope i severozapadne Azije. U Evropi je široko rasprostranjena osim Pirinejskog, Apeninskog i južnog dela Balkanskog poluostrva. Otporna je na hladne vremenske prilike pa naseljava hladne arktičke predele u Skandinaviji i predstavlja vrstu koja se prostire najsevernije od svih vodozemaca u tom regionu.
| Vodozemci na Internetu |
|---|
| AmphibiaWeb |
| Vodozemci Srbije |
| PMF - biologija NS |
| БСЭ |
| AnimalDiversity Web |
| Amphibians and Reptiles of Europe |
| Tree of Life |
| Amphibian Species |
Literatura
- Brem, A., E.: Život životinja, Prosvjeta, Zagreb, 1982.
- Marcon, E., Mongini, M: Sve životinje sveta, IRO Vuk Karadžić, Beograd, 1986.
- Radović, I., Petrov, Brigita: Raznovrsnost života 1 - struktura i funkcija, Biološki fakultet Beograd i Stylos Novi Sad, Beograd, 2001.
