Salamandridae
- Regnum: Animalia (životinje)
- Phylum: Chordata (hordati)
- Subphylum: Vertebrata (kičmenjaci)
- Classis: Amphibia (vodozemci)
- Podklasa Lissamphibia
- Infraklasa Batrachia
- Ordo: Caudata (repati vodozemci)
- Familia: Salamandridae
Salamandridae (mrmoljci i daždevnjaci) je geografski najrasprostranjenija familija repatih vodozemaca kod kojih škrge postoje samo u larvalnom životu. Veličina tela se kreće od male ka srednjoj i kod većine vrsta retko prelazi 20 cm u dužinu. Koža sadrži žlezde koje luče otrovan sekret i jarko je obojena što predstavlja upozorenje drugim životinjama o njihovoj otrovnosti, a njima samima zaštitu. Imaju dobro razvijene udove kao i oči sa kapcima. Kopneni oblici žive u rupama i pod kamenjem vlažnih šuma i subalpskih livada, odakle izlaze za vreme blagih, vlažnih noći. Pripadaju joj tritoni (mrmoljci) i daždevnjaci.
Sadržaj
Razmnožavanje i razviće
Oplođenje je unutrašnje i roditelji ne vode brigu o jajima. Iz jaja se izlegu larve koje žive u vodi. Izuzetak su neke viviparne vrste koje rađaju potpuno metamorfozirane mlade slične odraslim jedinkama. Metamorfoza može da bude i nepotpuna.
Kod nekih populacija roda Notophthalamus se u toku razvića javljaju tri faze: vodena larva, kopneni oblik koji nema sposobnost razmnožavanja i koji se posle nekoliko godina vraća u vodu i postaje polno zreo. Fakultativna neotenija se takođe javlja kod nekih vrsta daždevnjaka. Neke vrste pokazuju jaku tendenciju da se iz godine u godinu vraćaju u mesta parenja.
Veličina
Od 70 do 350 mm
Stanište
Naseljavaju raznolika staništa kao što su šumska, livadska. Terestičnim salamandridama su potrebni vlažni uslovi i obično naseljavaju gustu vegetaciju ili pukotine pod stenama. Voda im je potrebna za reprodukciju. Mnogi se razmnožavaju u barama, jezerima i planinskim potocima. Larva je osetljiva na predatore i zato im za ramnožavanje odgovaraju privremene bare koje nisu naseljene ribama, larvama vilinih konica i drugim vodenim predatorima.
Rasprostranjenost
Geografska distribucija je veća od bilo koje familije repatih vodozemaca, sa četiri glavna centra rasprostranjenja:
- Evropa i to većina vrsta u čitavoj Evropi
- Južna Afrika
- Azija (posebno u Indiji, Južnoj Kini i kopnu jugoistočne Azije)
- Severna Amerika fde žive dva endemska roda
Sistematika i konzervacioni status
Postoji oko 55 vrsta (u 15 rodova) koje su svrstane u ovu, po morfologiji i ponašanju veoma raznovrsnu, familiju. Neformalno se dele na dve gupe:
- daždevnjaci, koji su samo razmnožavanje vezani za vodu;
- mrmoljci (tritoni), koji su više vezani za vodu i
Rodovi koji pripadaju ovoj familiji su:
- Chioglossa (zlatno prugasti daždevnjaci)
- Mertensiella (kavkaski daždevnjaci)
- Euproctus (evropski, potočni daždevnjaci)
- Salamandra (vatreni daždevnjaci)
- Salamandrina (naočarski daždevnjaci)
- Cynops
- Neurergus (srednjoistočni, točkasti mrmoljci)
- Notophthalmus (severno-američki tritoni)
- Pachytriton
- Paramesotriton (bradavičasti tritoni)
- Pleurodeles (alžirski i španski tritoni)
- Taricha (pacifički tritoni)
- Triturus (krestasti mrmoljci)
- Tylototriton (tritoni sa kvorićima)
Većini salamandrida preti gubitak staništa kao rezultat deforestacije, urbanizacije i intenzine agrikulture. Neke vrste koegzistiraju sa ljudima koji se bave tradicionalno poljoprivredom koja uključuje kreiranje drvoreda, živica i lokvi za napoj stoke. Moderne poljoprivredne metode su katasrofalne za amfibije generalno. Bare se zakopavaju. Pesticidi, herbicidi i hemijska đubriva su izuzetno stetni za vodozemce.
| Vodozemci na Internetu |
|---|
| AmphibiaWeb |
| Vodozemci Srbije |
| PMF - biologija NS |
| БСЭ |
| AnimalDiversity Web |
| Amphibians and Reptiles of Europe |
| Tree of Life |
| Amphibian Species |
Literatura
- Kalezić,M: Osnovi morfologije kičmenjaka, ZUNS, Beograd, 2001
- Marcon, E, Mongini, M: Sve životinje sveta, IRO Vuk Karadžić, Beograd, 1986.
- Petrov Brigita, Radović, I, Miličić Dragana, Petrov I: Opšta i sistematska zoologija (praktikum sa radnom sveskom), Biološki fakultet, Beograd, 2000
- Petrov Brigita: Skripta za studente molekularne biologije
- www.tolweb.org/tree?group=Amphiumidae&contgroup=Caudata
