Neven
Neven (nevenovo cveće, žutelj, prstenčac, zimorod, ognjac, vrtelni neven) ili lat. Calendula officinalis je biljka iz porodice glavočika (fam. Asteraceae)
Taksonomija
- carstvo: Plantae
- razdeo: Magnoliophyta
- klasa: Magnoliopsida
- red: Asterales
- familija: Asteraceae
- tribus: Calenduleae
- rod: Calendula
- vrsta: C. officinalis
Opis biljke
Stablo nevena je uspravno, granato i izbrazdano. Oblik listova se razlikuje u zavisnosti od njihovog položaja: gornji su duguljasti ili kopljasti, srednji su obrnuto jajasti i obuhvataju stablo, a donji su sa krilatom drškom. Cvetovi su sakupljeni u glavičaste, narandžastožute, krupne cvasti. Periferiju cvasti grade jezičasti cvetovi naslagani u 2-3 reda, a sredinu cevasti cvetovi. Omotač cvasti grade uzani, zeleni, lepljivi i dlakama pokriveni listići. Cvasti mirišu jako i otužno.
Droga i hemijski sastav
Kao droga se koriste se cvetovi koji sadrže etarsko ulje, tanine, šećere, likopen (koji je izuzetno dobar antioksidans i štiti od raka grlića materice), proteine, pigmente karotenoide (daju boju cvetovima), kalendulin , minerale (kalijum, sumpor i dr,), gorke supstance i dr. Upotrebljava se u obliku čaja, kao dodatak salatama i drugim jelima, a spolja u obliku ulja, masti, obloga ili čajeva za ispiranje.
Lekovito dejstvo
Neven deluje antiseptično i antibakterijski pa je vrlo efikasan protiv različitih zapaljenja, gljivičnih infekcija, a najnovija istraživanja nagoveštavaju da je koristan u borbi protiv HIV (virus izazivač SIDA-e). Koristan je za uklanjanje toksina (otrova) koji prate različite hronične infekcije, grozničava stanja, kožne bolesti kao što su ekcemi i akne. Dobar je kao sredstvo za umirenje grčeva, protiv astme, kašlja, lupanja srca i nesanice.
Od davnina se u narodnoj medicini koristi za zalečenje rana, uboja, ozeblina, čireva, bradavica, kurjih očiju i dr. Hladan čaj od nevena se upotrebljava za ispiranje očiju kod konjuktivitisa ili desni posle vađenja zuba. Zbog blagog estrogenskog dejstva (estrogen - ženski polni hormon) koristi se za uspostavljanje redovnog menstrualnog ciklusa i umanjenja menstrualnih bolova kod mladih devojaka ili žena u klimaksu.
Literatura
- Gostuški,R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
- Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
- Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
- Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
- Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
- Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
- Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
- Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
- Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
- Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.
- Šilić, Č:Atlas drveća i grmlja, ZUNS Sarajevo i ZUNS Beograd, 1990.
- www.robsplants.com/images/portrait/Calendula040625.jpg - izvor fotografije
