Parenhimsko tkivo
Parenhimska tkiva ili osnovna tkiva biljaka su prosta trajna tkiva izgrađena od jedne vrste ćelija, a mogu da obavljaju različite funkcije i imaju različito poreklo. U kori, srži i listu su primarnog, a u sprovodnim tkivima primarnog ili sekundarnog porekla. Pružaju se kroz čitavo biljno telo obrazujući jedan neprekidni sistem u koji su uronjena sva tkiva osim pokoričnih.
Sadržaj
Tipovi
Zavisno od funkcije koju obavljaju ova tkiva se dele na:
- parenhim za apsorpciju vode i mineralnih materija (apsorpcioni parenhim)
- parenhim za fotosintezu (hlorenhim)
- parenhim za magacioniranje rezervnih materija
- provodni parenhim
- parenhim za magacioniranje vazduha (aerenhim).
Parenhim za apsorpciju
Parenhim za apsorpciju vode i mineralnih materija (rizodermis) kao i rastvorenih organskih materija su tkiva koja zauzimaju periferni položaj na biljci. Ćelije su tankih zidova, sa krupnim jedrom i dosta citoplazme, a često i sa sposobnošću da izlučuju određene materije koje omogućavaju ili povećavaju apsorpciju materija. Rizodermis (epiblem) je jednoslojno tkivo koje se nalazi u određenom delu korena nazvanom zona apsorpcije (zona korenskih dlaka) i služi za upijanje vode i mineralnih materija iz podloge. Ćelije ovog tkiva su često produžene u korenske dlake, čime se mnogo povećava njihova površina, a samim tim i njihova moć upijanja.
Parenhim za fotosintezu
Parenhim za fotosintezu nalazi se u listovima i mladim, zelenim stablima. Njegove ćelije sadrže sve ćelijske organele, a posebno su dobro razvijeni hloroplasti u kojima se obavlja proces fotosinteze.
U listu je ovo tkivo izgrađeno od dve vrste ćelija:
- prema licu lista nalazi se palisadno tkivo, građeno od zbijenih ćelija oblika tetraedra;
- prema naličju lista nalazi se sunđerasto tkivo građeno od ćelija nepravilnog loptastog oblika, između kojih se nalaze prostrani intercelulari.
Tkivo za fotosintezu povezano je sa provodnim tkivom da bi se materije stvorene u fotosintezi prenosile do svih delova biljke.
Parenhim za magacioniranje
Parenhim za magacioniranje čine ćelije koje imaju sposobnost da nagomilavaju organske materije ili vodu. Takvo tkivo se nalazi u krtolama, rizomima ili zadebljalim korenovima. Drvenaste biljke magacioniraju hranljive materije u stablima, a neke u listovima (aloja, čuvarkuća). Ova tkiva su česta u plodovima i semenima. Biljke sušnih predela prilagođene su tako da mogu nagomilavati velike količine vode u lišću (agava) ili u stablu (kaktusi).
Provodni parenhim
Služi za provođenje materija pa su ćelije koje ga grade izdužene u pravcu u kome se materije provode. Nalazi se u floemu i ksilemu.
Aerenhim
Parenhim za magacioniranje vazduha nalazi se u biljnim delovima koji se razvijaju u sredinama sa nedovoljno kiseonika, kao što su mulj i voda. Vazduh se magacionira u krupnim intercelularima koji su glavni nosioci funkcije ovog tkiva.
Literatura:
- Vujaklija, M: Leksikon stranih reči i izraza, Prosveta, Beograd
- Grozdanović-Radovanović, Jelena: Citologija, ZUNS, Beograd, 2000
- Nešković Mirjana, Konjević R, Ćulafić Ljubinka (2002): Fiziologija biljaka, NNK, Beograd
- Šerban, M, Nada: Ćelija - strukture i oblici, ZUNS, Beograd, 2001
- Sarić, M. (1975): Fiziologija biljaka, Naučna knjiga, Beograd
- Blaženčić, Jelena (1990): Praktikum iz anatomije biljaka sa osnovama mikroskopske tehnike,Naučna knjiga, Beograd
- Janjatović, V. (1988), Botanika, Novi Sad
- Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
- Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
- Kojić, M: Botanika, Naučna knjiga, Beograd, 1989.
- Kojić, M: Fiziološka ekologija kulturnih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1987.
- Marinković, R, Tatić, B, Blaženčić, J: Morfologija biljaka, Beograd, 1979.
- Nikolić,R, Pavlović, S, Živanović, P. (1989): Praktikum iz anatomije biljaka, Meidicnska knjiga, Beograd-Zagreb
- Tatić, B, Petković, V. (1998): Morfologija biljaka, ZUNS, Beograd
