Butomaceae
Familija Butomaceae je grupa monokotiledonih skrivenosemenica koja se klasifikuje u red Alismatales. Obuhvata samo jedan rod Butomus sa jednom vrstom B. umbellatus. Ova vrsta se često uzgaja kao ukrasna biljka. U nekim delovima Rusije se rizomi ove biljke koriste u ishrani. Ova grupa monokotila je priznata od većine sistematičara kao zasebna familija. Vrsta Butomus umbellatus je rasprostranjena u severnoj umerenoj zoni. Naime, ova biljka je prvobitno naseljavala područje Evrope i Azije, ali je u novije vreme čovek preneo i u Severnu Ameriku kao ukrasnu biljku. Danas ova vrsta preti da izvrši veliku invaziju u području Velikih jezera. U Izraelu, jednom od svojih izvornih područja, ova vrsta je ugrožena zbog uništavanja njenih staništa. Ova vrsta naseljava slatkovodna staništa. Obično naseljava rubove jezera, ali nekada se može da se razvija i do tri metra dubine.
Karakteristike
Listovi ove vrste su linearni i najčešće su dugi oko jednog metra, mada mogu biti i duži. Zbog oštrih listova koji lako mogu povrediti stoku, ova biljka je često uništavana. Listovi su na poprečnom preseku u obliku trougla. Mogu biti široki i do jednog centimetra. Cvetovi su skupljeni u štitaste scasti. Cvetovi se karakterišu aktinomorfnom simetrijom. Dvopolni su, petociklični, tročlani i najčešće imaju heterohlamidan perijant. U građu cveta ulazi šest kruničnih listića koji su raspoređeni u dva kruga po tri listića. Spoljašnji listići su čašicolikog oblika i zelene su boje. Unutrašnji krunični listići su takođe krunicoliki i ima ih tri. Najčešće su ružičaste boje, a ređe bele. Na unutrašnjim listićima se uočavaju tamnije ružičaste vene. Andreceum se sastoji od devet prašnika koji su raspoređeni u dva kruga. U spoljašnjem krugu se nalazi šest, a u unutrašnjem tri prašnika. Gineceum se sastoji od od šest oplodnih listića, ali ih može biti i više. Većinom su slobodni, a samo pri bazi mogu biti spojeni. Plod je mešak, sa velikim brojem semenih zametaka. Seme ne sadrži endosperm, a embrion je ravan. U Centralnoj Evropi ova biljka cveta od juna do avgusta. Cvetovi imaju lep miris i privlače pčele, te je stoga ova vrsta poželjna u pčelarstvu. Zbog toga što se brzo razmnožava vegetativnim putem, ovu biljku je teško iskoreniti. Dešava se i slučaj da su sve jedinke jedne populacije klonovi.
Literatura
1. Kojić M., Pekić S., Dajić Z.: Botanika, Izdavačka kuća Draganić, Beograd, 2004.
2. Domac R.: Osnovi sistematske botanike, PMF, Zagreb, 1964.
3. Jakovljević S.: Opšta botanika, Naučna knjiga, Beograd, 1960.
4. Suvorov V. V.: Botanika, Kolos, Moskva, 1961.
5. Dajić Z., Ljubojević L. i drugi: Praktikum iz morfologije i sistematike biljaka, Izdavačka kuća Draganić, Beograd, 2004.
6. Tatić B., Blečić V.: Sistematika i filogenija viših biljaka, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
