Erinaceus europaeus
- carstvo: životinje (Animalia)
- tip: hordati (Chordata)
- podtio: kičmenjaci (Vertebrata)
- klasa: sisari (Mammalia)
- red: bubojedi (Insectivora)
- porodica ježevi (Erinaceidae)
Običan jež ili šumski jež (Erinaceus europaeus) je evroazijska vrsta iz porodice ježeva.
Naseljava palearktičku oblast, osim Himalaja i severne Afrike. Retko se može naći iznad 60 stepeni severne geografske širine. Uvezen je na Novi Zeland 1800. god. Živi u šumama i otvorenim travnatim površinama, obrađenom zemljištu, parkovima i grobljima.
Sadržaj
Morfologija
Telo je poluloptastog. oblikaDužina tela se kreće od 135 do 265 mm, mužjaci su nešto krupniji od ženki. Noge imaju pet prstiju, od kojih su drugi, treći i četvrti iste dužine i sa jakim kandžama, dok su prvi i peti kraći i sa manjim kandžama. Zadnje noge su malo duže od prednjih, ali im je debljina ista. Na glavi se ističe zašiljena njuška, sitne oči i kratke, zaobljene uši koje su gotovo nevidljive među bodljama. Rep je jako kratak, dužine 20 mm. Zubna formula je 3/2, 1/1, 2/3, 3/3.
Dorzalna i lateralne površine tela, isključujući područje njuške i nogu su gusto obrasle jakim, šiljatim bodljama od oko 20 mm u dužinu (njih oko 5000).
Razmnožavanje
Ponašanje mužjaka prilikom parenja uključuje mnogo siktanja i pištanja da bi privukao ženku. Mužjaci 10-12 puta u krugovima obilaze oko ženki, pokušavajući da se sa njima pare. Ženke, koje još nisu spremne za parenje drže bodlje podignute i povremeno, ako im se previše približe, ubadaju mužjake. Kada je ženka spremna za parenje, ona spušta bodlje da ne bi mužjaku predstavljale prepreku. Međutim, spuštene bodlje su skliske pa mužjaci na ramenima imaju izraštaje u vidu zubića kojima se zakačinju i održavaju na leđima ženke da bi mogli da obave kopulaciju. Posle nekoliko uzastopnih kopulacija mužjaci i ženke se razilaze. Sedam nedelja posle parenja ženka okoti 3 - 6 slepih mladunaca. Mladunci su posle koćenja potpuno goli, bez bodlji i bele boje. Gnezdo napuštaju samo noću jer su preko dana izloženi velikoj opasnosti od predatora (lisice, psi i dr.)
Stanište, ishrana, ponašanje
Ježevi vole otvorene šume, obrađeno zemljište, parkove i groblja. Hrane se širokim spektrom beskičmenjaka insektima, mekušcima, glistama kao i kičmenjacima (žabe, sitni gmizavci, mlade ptice i miševi), a jedu i žireve i jagodičasto voće.
Žive usamljeno osim u doba parenja. Noćne su životinje. Odlični su plivači i dobri penjači. U toku noći mogu da pređu i do 200 m. Zimu prespavaju u gnezdu od biljnog materijala i stelje koje prave u manjim udubljenjima u tlu. Smatraju se vrlo korisnim članovima životnih zajednica jer se hrane insektima. Kada su u opasnosti od predatora mogu se sklupčati zahvaljujući sloju potkožnih mišića.
Ugroženost
Zašticen je Konvencijom o zaštiti evropskih divljih vrsta i prirodnih staništa - Bernskom konvencijom i Uredbom o zaštiti prirodnih retkosti.
Slike
Echinaceus europeus
Njuska i prsti prednjih nogu
Trbušna strana
Leđno-bočna strana
Literatura
- Đorović Ana, Kalezić, M: Morfologija hordata. Biološki fakultet, Beograd
- Kalezić,M: Osnovi morfologije kičmenjaka, ZUNS, Beograd, 2001
- Marcon, E, Mongini, M: Sve životinje sveta, IRO Vuk Karadžić, Beograd, 1986.
- Petrov Brigita, Radović, I, Miličić Dragana, Petrov I: Opšta i sistematska zoologija (praktikum sa radnom *sveskom), Biološki fakultet, Beograd, 2000
- Petrov Brigita: Skripta za studente molekularne biologije
- Radović, I, Petrov, Brigita: Raznovrsnost života 1 - struktura i funkcija, Biološki fakultet Beograd i Stylos Novi Sad, Beograd, 2001.
- Ratajac, Ružica: Zoologija za studente Poljoprivrednog fakulteta, PMF u Novom Sadu i MP Stylos Novi Sad, 1995.
