Jednoslojni epitel
Jednoslojni epitel je vrsta epitelskog tkiva i može da bude različitog oblika, u zavisnosti od funkcije koju obavlja. Tako se razlikuju:
- niskoprizmatični (pločast) epitel, izgrađen je od istovrsnih ćelija čija je širina mnogo veća od visine;
- kockast epitel, koga obrazuju ćelije približno jednake širine i visine;
- cilindričan epitel (visoko prizmatični), grade ćelije čija je visina znatno veća od širine.
Sadržaj
Jednoslojan niskoprizmatičan epitel
Jednoslojan niskoprizmatičan epitel izgrađen je od jednog sloja istovrsnih ćelija čija je širina znatno veća od visine i koje su pričvršćene za podepitelsku laminu. Oblik ćelija uslovljava oblik jedara koja su spljošteno-jajastog oblika sa dužom osom paralelnom sa podepitelskom laminom. Epitelske ćelije su nepokretne i polarizovane.
Ovom tkivu pripadaju:
- endotel krvnih i limfnih sudova;
- epitel trbušne duplje, perikarda i pleure(mezotel);
- epitel Henlejeve petlje;
- epitel zida plućnih alveola;
- epitel moždanih opni (meningotel).
Jednoslojan kockast epitel
Jednoslojan kockasti epitel izgrađen je od istovrsnih epitelskih ćelija čija su visina i širina približno jednake. Centralno postavljena jedra imaju najčešće loptast oblik.
Nalazi se u:
- izvodnim kanalima mnogih žlezda, kakve su npr. pljuvačne žlezde;
- izuvijanom proksimalnom i distalnom delu bubrežnih kanalića
- horoidnom pleksusu
- bubnoj duplji.
Jednoslojan cilindričan epitel
Jednoslojan cilindričan epitel (jednoslojan visokoprizmatični epitel) grade istorodne ćelije čija je visina bitno veća od širine a jedra jajolika sa dužom osom postavljenom pod pravim uglom u odnosu na podepitelsku laminu.
Ćelije na vršnoj površini mogu imati:
- mikroresice koje obrazuju tzv. četkastu ivicu (posmatrane pod svetlosnim mikroskopom imaju taj izgled);
- treplje, obrazuju trepljast epitel
Određene epitelne ćelije koje su okrenute ka šupljinama organa koje oblažu su snabdevene trepljama na površini. Pokretima treplji se potiskuje sluz i razne čestice iznad njih. Takve ćelije grade trepljast epitel koji se nalazi u disajnim putevima, kanalu srednjeg uha i polnim odvodima čoveka.
Jednoslojni cilindrični epiteli izgrađeni od istorodnih ćelija su jako retki, dok su oni koje grade ćelije različite po morfološkim i funkcionalnim osobinama mnogo više zastupljeni i na prvi pogled poprimaju izgled višeslojnosti te se nazivaju lažno višeslojni epiteli.
Literatura
- Šerban, M, Nada: Pokretne i nepokretne ćelije - uvod u histologiju, Savremena administracija, Beograd, 1995.
- Mariček,Magdalena; Ćurčić,B; Radović,I: Specijalna zoologija, Naučna knjiga, Beograd, 1996.
- Ćurčić, B: Razviće životinja, Naučna knjiga, Beograd, 1990
