Jonski kanali
Proteini u ćelijskoj membrani obrazuju hidrofilne tunele, jonske kanale, koji prolaze kroz njen lipidni dvosloj i omogućavaju komunikaciju ćelije sa spoljašnjom sredinom. Kroz ove kanale prolaze joni i hidrosolubilni molekuli različitog oblika, veličine i naelektrisanja. Neki su specifični samo za određenu vrstu jona, dok drugi propuštaju različite vrste jona.
U zavisnosti od toga da li su podložni uticajima iz spoljašnje sredine ili nisu, odnosno šta utiče na otvaranje ovih kanala, razlikuju se dva tipa jonskih kanala:
1. osetljivi (senzitivni) reaguju na nadražaje tako što se otvaraju za prolazak nekog jona; u ćeliji postoje mehanizmi kojima je regulisano zatvaranje ovih kanala; u zavisnosti od tipa nadražaja na koji reaguju, razlikuju se sledeće vrste ovih kanala:
- voltažno-zavisni (naponski - zavisni) jonski kanali koji su osetljivi na promene napona, odnosno, električnog signala; otvoreni su samo u prisustvu električnog signala;
- ligand-zavisni jonski kanali, koji su osetljivi na delovanje atoma, jona ili molekula (zajedniči se nazivaju liganid) koji se nalaze van (ekstracelularni) ili u ćeliji (intracelularni)
- mehano-senzitivni jonski kanali koji su osetljivi na mehaničke uticaje.
2. neosetljivi (nesenzitivni) koji ne reaguju na nadražeje iz spoljašnje sredine i ćelija ne može da kontroliše njihovo otvaranje i zatvaranje; jonski kanali koji su neprekidno otvoreni nazivaje se membranske pore.
Literatura
- Šerban, M, Nada: Ćelija - strukture i oblici, ZUNS, Beograd, 2001
- Grozdanović-Radovanović, Jelena: Citologija, ZUNS, Beograd, 2000
- Pantić, R, V: Biologija ćelije, Univerzitet u Beogradu, beograd, 1997
- Diklić, Vukosava, Kosanović, Marija, Dukić, Smiljka, Nikoliš, Jovanka: Biologija sa humanom genetikom, Grafopan, Beograd, 2001
- Petrović, N, Đorđe: Osnovi enzimologije, ZUNS, Beograd, 1998.
