|
 Promocija knjige "Opšta Protistologija" na Univerzitetu u Nišu (07.11.2014)  Potpisivanje knjige "Opšta Protistologija" na Univerzitetu u Nišu (07.11.2014) Biografija
Stefan Luketa je rođen 18. aprila 1990. godine u Sarajevu odakle se zajedno sa porodicom seli u Istočnu Hercegovinu, tačnije u najveći grad te regije – Trebinje. Tu završava prvih šest razreda osnovne škole. U drugom razredu ga je zainteresovala botanika, a posete baki na selu su ga još više privukle ovoj biološkoj nauci. Njegov prvi herbarijum sadrži oko 140 vrsta iz raznih delova Istočne Hercegovine, od kojih su mnoge endemične. U ovom periodu počinje da pored narodnih uči i latinske nazive biljaka.
Međutim, pored floristike i sistematike biljaka zainteresovalo ga je i pitanje endemizma. Na ovo pitanje nije mogao u potpunosti tačno da odgovori sve do šestog razreda kada se detaljnije upoznaje sa evolucionom teorijom Čarlsa Darvina. U tom periodu je pročitao sledeće knjige ovog poznatog biologa: Put oko sveta jednog prirodnjaka, Moj život, Poreklo čoveka, dok Postanak vrsta ni do danas nije pronašao. Naravno, znao je da "darvinova" literatura nije dovoljna, te se detaljnije upoznao i sa teorijama novijeg datuma koje se bave evolucijom i filogenijom živih bića.
Sredinom 2003. godine zajedno sa porodicom se iz Trebinja seli u Novi Sad gde završava sedmi i osmi razred osnovne škole i upisuje prirodno-matematički smer gimnazije. Nakon završene gimnazije, upisuje Prirodno-matematički fakultet u Novom Sadu gde studira biologiju.
Do danas je putovao u Francusku, Nemačku, Italiju, Vatikan, Austriju, Grčku, Mađarsku i Crnu Goru, dok je u Bosni i Hercegovini živeo 13 godina. Od jezika solidno poznaje engleski i francuski, a sa latinskom leksikologijom je dobro upoznat. Sa 12 i 13 godina je dva puta pobeđivao u konkursu porodičnog magazina Nada kao modni kreator i tom prilikom imao dve modne revije u Beogradu.
U istraživačkoj stanici Petnica bio je dva puta u toku 2006. godine i to na zimskom i prolećnom seminaru. U toku zimskog seminara je pisao seminarski rad pod nazivom "Sistematika razdela Dinophyta", a na prolećnom seminaru je realizovao projekat pod nazivom "Determinacija sluzave mase u Petničkoj pećini". U slobodno vreme voli da fotografiše pejzaže i razne elemente prirode. Pored umetničke fotografije, u prirodi fotografiše i biljke, te ove fotografije koristi u svojim tekstovima iz sistematike biljaka. Pored biologije, modnog dizajna i umetničke fotografije interesuje ga još i hemija, geologija, istorija modernog slikarstva kao i arheologija, istorija i lingvistika starih civilizacija Mesopotamije.
U januaru 2008. godine formira blog koji je posvećen algologiji i nosi naziv Algoloblog. Posle par dana nakon objavljivanja prvih tekstova na Algoloblogu diplomirani biolog Snežana Trifunović, autor prvog biološkog sajta na srpskom jeziku – BioNet škole, predlaže mu saradnju koju on prihvata. Kao saradnik na sajtu BioNet škole objavljuje veći broj tekstova iz raznih oblasti biologije, jedan album fotografija prirode i jedan album crteža različitih struktura i oblika života. Takođe učestvuje u izradi biološkog rečnika na ovom sajtu.
Milija Jovičić, autor poznatog sajta na srpskom jeziku koji se bavi popularizacijom prirodnih nauka - Vive Fizike, takođe predlaže saradnju koja je rezultirala u objavljivanju tekstova Stefana Lukete na pomenutom sajtu. Prvi tekst na ovom internet mestu je objavio u septembru 2008. godine. I pored predloženih saradnji autora pojedinih sajtova, Stefan je te predloge odbio zbog neažurnosti i neozbiljnosti tih sajtova. U oktobru 2008. godine osniva YouTube kanal na kome se mogu naći originalni putopisi i online predavanja.
U septembru 2009. godine osniva drugi blog pod nazivom "Drvo života". Cilj ovog bloga je sistematizacija bioloških nauka i kraći osvrt na savremenu klasifikaciju živih bića. Pored novog bloga, na sajtu BioNet škole u ovom periodu objavljuje i album fotografija nastalih u Hercegovini. Album je nazvan "Flora Hercegovine". Od oktobra 2009. godine je aktivan član naučno-istraživačkog društva studenata biologije "Josif Pančić".
U februaru 2010. godine objavljuje svoj prvi album stručnih creteža, takođe na sajtu BioNet škole. Album nosi naziv "Oblici života" i najveći broj crteža ima za tematiku protiste, ali i ćelijske strukture i gljive. Početkom aprila 2010. godine na Facebook stranici BioNet škole objavljuje album fotografija pod nazivom "Plants of Balkan Peninsula 1". Krajem jula 2010. godine objavljuje sedam albuma fotografija nastalih na Staroj planini.
Knjiga "Opšta protistologija"
 Knjiga "Opšta Protistologija"  Sadržaj uvodnog poglavlja  Sadržaj poglavlja "Fiziologija protista"  Sadržaj poglavlja "Geoprotistologija" Ova knjiga je zamišljena kao pregled savremenih znanja iz opšte protistologije, biološke nauke koja ima za cilj svestrano izučavanje fenotipske i genotipske prirode najstarijih eukariotskih organizama na Zemlji – protista. Knjiga je namenjena svima koji žele da saznaju više o protistima, odnosno da se upoznaju sa prirodom ovih interesantnih i zagonetnih organizama. Znanja iz protistologije obuhvaćena ovom knjigom su neophodna za razumevanje sistematike protista koja predstavlja izuzetno opširnu granu protistologije.
Imajući u vidu literaturu koja je dostupna na engleskom i ruskom jeziku, konstatovao sam da su poprilično oskudno i nesistematično obrađeni opšti pojmovi, odnosno opšte karakteristike protista. To mi je bio podstrek da započnem rad na sintezi i sistematizaciji znanja iz oblasti opšte protistologije. S obzirom na to da na prostorima Balkana do sada nije publikovana nijedna knjiga sa sličnom tematikom, odlučio sam da sve tekstove objedinim u knjizi čiji je cilj da na jednostavan i savremen način, sa mnoštvom ilustracija, prezentuje izuzetno obimnu i kompleksnu oblast kao što je opšta protistologija.
Biologiju druge polovine XX i početka XXI veka je obeležio izuzetan razvoj molekularne biologije koji je formirao veći broj generacija molekularnih biologa. S obzirom na to da su se znanja i iz ostalih bioloških nauka proširila, postalo je teško univerzitetima širom sveta da obrazuju stručnjake sa širokim biološkim obrazovanjem. Iz tog razloga su razdvojili obrazovanje
molekularnih i klasičnih biologa još na osnovnim studijama. Kao posledica ovih reformi javili su se problemi, jer se ispostavilo da mnogi molekularni biolozi ne poznaju strukturnu prirodu i funkcionisanje organizama koje proučavaju sa molekularnog aspekta što vodi manje kvalitetnoj interpretaciji podataka koje dobijaju primenom molekularnih metoda. S obzirom na to da su protisti najslabije proučeni eukariotski organizmi sa aspekta molekularne biologije, oni sve više zaokupljaju pažnju novih generacija molekularnih biologa. Pri pisanju ove knjige sam imao u vidu i biologe molekularnog profila, te sam se trudio da približim prirodu protista sa klasičnog biološkog aspekta na što jednostavniji način. Ipak, i ovako napisana, knjiga zahteva od čitaoca najosnovnije obrazovanje iz različitih oblasti klasične biologije. Takođe, neka Vas ne zavara mali broj stranica – biće Vam potrebna snaga volje i dosta strpljenja za razumevanje ovako složene problematike.
S obzirom na to da su protisti tokom XIX i XX veka dosta proučavani i da se znanje o njima akumuliralo decenijama, osetio sam potrebu da izvršim podelu protistologije na veći broj oblasti. U drugoj polovini XX i početkom XXI veka došlo je do velikih promena u sistematici protista, a naročito se velika polemika vodi oko opravdanosti korišćenja metoda klasične klasifikacije, odnosno primene novih, kladističkih metoda. Iz tog razloga sam odlučio da u ovoj knjizi izbegnem korišćenje taksonomskih kategorija za grupe protista. Iako iz oblasti savremene sistematike protista ne postoji adekvatna literatura na srpskom jeziku, ona u ovoj knjizi nije obrađivana zbog toga što se radi o izuzetno obimnoj materiji, te ovaj krupan zalogaj ostaje zadatak za neku buduću publikaciju.
Izdavač: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Istočno Sarajevo
Za izdavača: Rade Ristović
Recenzenti: Snežana Trifunović i Ivana Đukić Račić
Glavni i odgovorni urednik: Sanja Terzić
Urednik: Danka Bošković
Lektor i korektor: Daliborka Tomić
Likovni urednik: Mirjana Vasilj
Ilustracije: Stefan Luketa
ISBN: 978-99955-1-171-5
Internet projekti
Nauka koja ga najviše okupira i koju studira je biologija. Ona ga je zainteresovala 1998. godine, a oblast koja je prvobitno najviše privlačila njegovu pažnju bila je botanika, tačnije floristika i sistematika biljaka. Nakon botanike njegovu pažnju je najviše privlačila evoluciona biologija, a zatim i algologija kojom se i danas najviše bavi. Oblasti koje najviše voli su algologija, citologija i lihenologija. Iz oblasti zooglogije ga najviše zanima zoologija beskičmenjaka, a posebno nastanak i razvoj prvih višećelijskih životinja. Verovatno i zbog toga što je relativno slična i bliska algologiji, protozoologija takođe okupira njegovo interesovanje, a posebno deo koji se tiče ameboidnih praživotinja. Do sada se iz oblasti citologije najviše posvetio prikupljanju i sistematizaciji podataka o jedru, mikrotubulama i mikrotubularnim strukturama višeg reda.
Algoloblog
Algologija ga je zainteresovala 2004. godine, a citologija 2005. godine. Cyanoprocaryota je razdeo algi koji najbolje poznaje i koji ga najviše interesuje. Iz oblasti algologije ima sopstveni blog pod nazivom Algoloblog koji je osnovan u januaru 2008. godine sa željom da na jednom mestu sistematično prikaže činjenice iz ove biološke oblasti. Na blogu se nalazi veći broj tekstova koji se bave različitim oblastima opšte algologije kao i oni posvećeni razdelima ovih organizama. Za dve godine blog je posetilo nešto više od milion ljudi. Kao dokaz uticaja bloga se može navesti činjenica da mnogi studenti koriste tekstove sa ove internet stranice kao literaturu za polaganje ispita iz algologije. Pošto je zbog toga prodaja skripti i udžbenika iz algologije osetno opala, nekoliko univerzitetskih profesora koji rade kao predavači na jednom srpskom fakultetu su pokušali da tuže autora bloga. Međutim, pošto za tužbu nije bilo osnovanog razloga, odlučili su da zabrane korišćenje tekstova i sistematike sa Algolobloga studentima fakulteta. Uprkos tome, više od 300 mejlova podrške od studenata biologije, srednjoškolskih profesora, asistenata na fakultetu i univerzitetskih profesora koji rade širom Balkana i ostatka sveta dokazuje da je blog pronašao put do korisnika.
BioNet škola
Posle par dana nakon objavljivanja prvih tekstova na Algoloblogu saradnju mu predlaže diplomirani biolog Snežana Trifunović. Stefan saradnju oberučke prihvata i nakon samo par dana objavljuje prve tekstove na sajtu čiji je autor Snežana Trifunović – BioNet školi. Kao saradnik sajta objavljuje oko sto stručnih tekstova iz različitih bioloških nauka kao što su megaklasifikacija živih bića, biologija ćelije, sistematika životinja, sistematika biljaka, palinologija, protozoologija, mikologija i lihenologija. U okviru BioNet škole se nalazi rečnik bioloških termina koji predstavlja najveći rečnik ovog tipa na internetu. U okviru njega se nalazi više stotina stručnih termina koje su definisali Snežana Trifunović, Jelena Ačanski i Stefan Luketa. Na sajtu je objavio jedan album fotografija pod nazivom "Flora Hercegovine" i jedan album crteža koji nosi naziv "Oblici života". Na Facebook stranici BioNet škole je formirao album u kome se nalazi više od 100 fotografija biljaka, a album nosi naziv "Biljke Balkanskog poluostrva".
Viva Fizika
Milija Jovičić, autor poznatog sajta za popularizaciju prirodnih nauka među mladima - Vive Fizike, predlaže saradnju koja je rezultirala u objavljivanju prvih tekstova Stefana Lukete u septembru 2008. godine. Ti tekstovi predstavljaju prvence iz bioloških nauka na ovom sajtu, a ujedno predstavljaju prve naučno-popularne tekstove Stefana Lukete.
YouTube kanal
U oktobru 2008. godine pokrenut je YouTube kanal Stefana Lukete. Na njemu se mogu naći originalni putopisi i online predavanja. Putopisi su načinjeni od većeg broja fotografija biljaka i pejzaža nastalih u različitim delovima Balkana (Bosna, Hercegovina, Crna Gora, Srbija, Makedonija i Grčka). Predavanja predstavljaju PPT prezentacije. Informacije su preuzete iz najeminentnije domaće i svetske literature, a fotografije sa raznih internet sajtova.
Drvo života
U septembru 2009. godine Stefan Luketa je napravio blog sa specifičnom koncepcijom. Naime, na ovom blogu koji nosi naziv "Drvo života" se nalaze kratki tekstovi koji pružaju osnovne podatke o taksonima živih bića i različitim biološkim pojmovima i strukturnim delovima ćelije i ostalih delova živih bića. Sistematika predstavlja sintezu većeg broja savremenih sistema, te je na taj način blog originalan ne samo što se srpskog interneta tiče već i planetarno.
Photo biology
U junu 2010. godine Stefan Luketa je formirao galeriju fotografija pod nazivom "Photo biology". Naime, usled potrebe da se na jednom mestu sistematično prikažu sve fotografije prirode koje je objavio na internetu napravio je posebnu galeriju u okviru koje su fotografije raspoređene u nekoliko kategorija: Plants, Animals, Fungi, Landscapes i Sunsets. Takođe, u okviru galerije se mogu naći i oficijelne verzije svih albuma fotografija prirode.
Fotografije sa putovanja
Solo fotografije prirode
|
