Obični nandu
- klasifikacija:
- carstvo životinje (Animalia)
- tip hordati (Chordata)
- podtip kičmenjaci (Vertebrata)
- klasa ptice (Aves)
- nadred ptice trkačice
- red nandui (Rheiformes)
- porodica Rheidae
- rod Rhea (veći nandui)
- vrsta obični nandu (Rhea americana)
Obični nandu, pampaski nandu ili američki noj (Rhea americana) je iz nadreda ptica trkačica i najveća ptica Amerike. Od noja se razlikuje po dobro razvijenim krilima i po tome što za razliku od njega ima tri prsta.
Sadržaj
Rasprostranjenost i stanište
Može se naći diljem Južne Amerike, od Brazila do Argentinei između Kordiljera i Atlanskog okeana. Naseljava stepe (pampasi), šibljake (poznate u Južnoj americi kao čaparali), područja sa visokom travnatom vegetacijom vegetacijom kakvi su šumarci mirti i palmi. U vreme gneždenja ostaju u blizini reka, jezera ili močvara.
Spoljašnja morfologija
Najveća južnoamerička ptica koja dostiže prosečno 23 kg težine i do 1, 75 m visine. Na snažnim, dobro razvijenim nogama imaju tri prsta sa kandžama. Imaju donji grkljan (syrinx) koji predstavlja organ za proizvodnju glasa. Poja perja se kreće od crne (gornja sttrana glave i vrata i uz osnovicu kljuna), preko svetlo olovnosive (delovi glave i vrata) i smeđe-sive (leđa, grudi i krila) do prljavo bele boje (donji deo trupa). Ženke su krupnije od mužjaka (dostižu oko 1, 50 m) i svetlije obojene.
Razmnožavanje
U vreme gnežđenja mužjaci žive u poligamiji, okupljaju oko sebe harem od 2- 12, a najčešće je to 5 - 7 ženki. Nakon parenja mužjak gradi gnezdo u vidu plitke rupe koju iskopa u tlu i napuni vegetacijom i grančicama. Sve ženke iz harema snesu jaja u isto gnezdo u periodu od 7 do 10 dana tako što snose po jedno jaje svaki drugi dan. Tako se u jednom gnezdu nakupi od 10 do 60 jaja. Tokom sezone gnežđenja ženke se pare sa više mužjaka.
Posle prva dva ili tri dana od početka polaganja jaja, mužjak ostaje pored gnezda i jaja i počinje da leži na njima i da ih čuva. Period inkubacije traje oko 40 dana posle čega pile probija ljusku. Polnu zrelost dostižu za oko dve godine.
Ponašanje
Obični nandui žive u jatima koja broje 20 - 30 pa i stotinu jedinki, dok se u vreme gnežđenja razbijaju na porodice koje čini mužjak sa haremom ženki. U proleće, mužjaci su osamljeni, a ženke žive u malim grupama. Na kraju leta mužjaci, ženke i mladunci se grupišu u velika jata pripremajući se za zimske mesece.
Ne mogu da lete iako imaju duga krila koja im služe za odbranu od predatora. Odlično i brzo trče izvodeći vrlo spretno različite pokrete.
Ishrana
Hrane se i biljnom i životinjskom hranom, svaštojedi su. Najradije jedu listove biljaka i detelinu mada se hrane i semenkama, korenjem, voćem. Od životinja su to insekti (skakavci) i sitni kičmenjaci kao što su gušteri, žabe, male ptice i zmije.
Ekonomski značaj
Velika su opasnost za poljoprivredne useve jer se hrane gotovo svim biljkama koje čovek gaji. Od nandua čovek koristi:
- perja
- koža, za proizvodnju obuće i kožne galanterije
- jaja i meso za ishranu
Literatura
- Brem, A, E. (1982): Život životinja, Prosvjeta, Zagreb
- Đorović Ana, Kalezić, M: Morfologija hordata. Biološki fakultet, Beograd
- Kalezić,M: Osnovi morfologije kičmenjaka, ZUNS, Beograd, 2001
- Marcon, E, Mongini, M: Sve životinje sveta, IRO Vuk Karadžić, Beograd, 1986.
- Petrov Brigita, Radović, I, Miličić Dragana, Petrov I: Opšta i sistematska zoologija (praktikum sa radnom *sveskom), Biološki fakultet, Beograd, 2000
- Petrov Brigita: Skripta za studente molekularne biologije
- Radović, I, Petrov, Brigita: Raznovrsnost života 1 - struktura i funkcija, Biološki fakultet Beograd i Stylos Novi Sad, Beograd, 2001.
