Petrovac
Petrovac (ranjenik, trava celog sveta, sitni čičak, mali čičak, čičak, ožujak, ruričica, turica, džigeričnjak), lat. Agrimonia eupatoria, je biljka iz porodice ruža (Rosaceae).
Naučno ime
Naučno ime (binomijalna nomenklatura) dato je:
- za rod od grčke reči agros = polje i mone ili meno što znači mesto, stanište;
- za vrstu od grčke eupatorium u čast Mitridata Eupatora, pontskog vladara koji se u I veku pre n. e. bavio izučavanjem lekovitih biljaka.
Sinonimi:
- Agrimonia procera Wallr.
- Agrimonia odorata auct. non Mill.
Opis biljke
Stabljika je negranata, izrasta iz prizemnih listova koji obrazuju rozetu i dostiže visinu do 1m. Ostali listovi na stablu su naizmenično perasti i po obodu grubo nazubljeni. Čitava biljka je pokrivena dlačicama. Cvetovi su petodelni i sakupljeni na vrhu stabla u guste, klasolike grozdove žute boje. Biljka cveta od VI do IX meseca.
Stanište
Petrovac je veoma rasprostranjena biljka u Evropi i na Balkanu i najčešće se može naći u brdsko-pretplaninskim predelima. Pogoduju joj suva i osunčana mesta kakva su ona pored listopadnih šuma, na međama, pored šibljaka ili na livadama, poljima i slično.
Hemijski sastav droge
Kao droga se koristi ceo nadzemni deo biljke u cvetu (Agrimoniae herba) koji se sakuplja na samom početku cvetanja.
Sadrži najviše tanina (do 21%) pa se smatra tipičnom taninskom biljkom. Pored toga droga je bogata još i:
- organskim kiselinama: nikotinskom, palmitinskom, stearinskom i kremenom;
- vitaminima: C, B1 i K
- flavonoidima: apigeninom, kvercetinom i dr.
- steroide
- triterpene
- gorkim materijama;
- etarskim uljem (oko 2%) i dr.
Upotreba
Kao tipična taninska biljka upotrebljava se kod dijareje, unutrašnjih krvarenja i za spravljanje dekokta za ispiranje usta i grla. Osim toga dobra je i za smirivanje crevnih kolika, a pomaže i kod upale mokraćnih puteva i uopšte kod problema u mokrenju. neki narodi je koriste za lečenje različitih kožnih bolesti kakve su npr. alergijske reakcije, mladalački dermatitis i dr.
Eksperimenti na životinjama su dokazali antitumorsku sposobnost petrovca pa se u narodnoj medicini primenjuje za lečenje crevnih polipa, kao i različitih oblika ginekoloških bolesti (miomi, ranice, tumori
Literatura
- Gostuški,R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
- Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
- Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
- Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
- Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
- Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
- Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
- Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
- Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
- Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.
- Šilić, Č:Atlas drveća i grmlja, ZUNS Sarajevo i ZUNS Beograd, 1990.
- www.floralimages.co.uk/images/agrimonia_eupatoria_1050.jpg - izvor fotografije
