Šaševi
Familija šaševa (Acoraceae) je mala familija koja obuhvata samo jedan rod - Acorus sa šest vrsta od kojih je najpoznatija Acorus calamus. U okviru ove familije se sreću neke od evolutivno najprimitivnijih monokotiledonih skrivenosemenica. Ovaj rod je prvi izdvojio u zasebnu familiju ruski botaničar Martinov 1820. godine. Međutim, u kasnijim klasifikacionim sistemima skrivenosemenica ovaj rod su svi botaničari svrstavali u familiju Araceae. Tek krajem dvadesetog veka su pojedini autori ponovo uspostavili validan status ove familije na osnovu molekularnobioloških analiza. Tako se u APG II sistemu iz 2003. godine ova familija izdvaja čak u zaseban red pod nazivom Acorales. Međutim, najnovija istraživanja pokazuju da je ova familija srodna sa familijama Araceae i Tofieldiaceae. Zbog toga je Aleksej Šipunov ovu familiju uvrstio u red Alismatales. Što se tiče rasprostranjenja ove familije, njeni predstavnici su prisutni u dva biogeografska carstva - holarktičkom i indomalajskom. Naime, ovu familiju srećemo od zapadnih delova Severne Amerike do indonezijskih ostrva.
Morfologija
U okviru familije šaševa se nalaze zeljaste, višegodišnje biljke. Listovi su dvoredi, izofacijalni i slatkasto mirisni. U lisnoj dršci se nalaze dva odvojena provodna cilindra. Predstavnike ove familije karakteriše cvast tipa klip koja je obavijena lateralnom listolikom spatom. Cvetovi su sitni, pentaciklični, a uočava se neznatna zigomorfna simetrija. Ćelije tapetuma su dvojedarne, trojedarne ili četvorojedarne. Karpele su ascidijatne-plikatne. Sinkarpija je kongentijalna. Placentacija je apikalna, a ovule su atropne i u svakoj karpeli se nalazi po nekoliko ovula. Intraovarijalni trihomi luče sluz koja obavija ovule. Endosperm je veoma razvijen što je specifična odlika ove familije u odnosu na ostale pripadnike reda Alismatales. U okviru semena se razvija i perisperm koji je izveden iz nucelarnog epidermisa. Polenov omotač je izgrađen endegzina lamelatnog tipa, dok ektegzin nije razvijen. Plod svih predstavnika je bobica. Osnovni broj hromozoma biljaka familije Acoraceae je x=9,11 i 12.
Literatura
1. Kojić M., Pekić S., Dajić Z.: Botanika, Izdavačka kuća Draganić, Beograd, 2004.
2. Domac R.: Osnovi sistematske botanike, PMF, Zagreb, 1964.
3. Jakovljević S.: Opšta botanika, Naučna knjiga, Beograd, 1960.
4. Suvorov V. V.: Botanika, Kolos, Moskva, 1961.
5. Dajić Z., Ljubojević L. i drugi: Praktikum iz morfologije i sistematike biljaka, Izdavačka kuća Draganić, Beograd, 2004.
6. Tatić B., Blečić V.: Sistematika i filogenija viših biljaka, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
