Iglice
Familija iglica (Geraniaceae) je grupa skrivenosemenica koja obuhvata oko 800 vrsta raspoređenih, prema različitim klasifikacijama, u 7 do 11 rodova. Ove biljke su rasprostranjene na svim kontinentima izuzev Antarktika. Međutim najveći broj vrsta je rasprostranjen u umerenoj zoni severne Zemljine hemisfere, mada su poznati predstavnici ove familije i u tropskim oblastima. Tako, rod Pelargonium je najzastupljeniji u Južnoj Africi. Nisu retko sretane ni na staništima koja se nalaze na nadmorskoj visini preko 2000 metara. Ekonomski značaj familije iglica je mali. Neke vrste iz roda Pelargonium se gaje zbog njihovog aromatičnog ulja koje se koristi u proizvodnji parfema. Pojedini predstavnici iz drugih rodova se kultivišu zbog dekorativnih svojstava, dok se pojedine vrste koriste u medicini.
Morfologija
Biljke familije iglica su najčešće višegodišnje, ređe jednogodišnje zeljaste biljke, dok je mali broj vrsta iz kategorije polužbunova, mada je poznat i mali broj drvenastih predstavnika. Predstavnici roda Sarcocaulon pripadaju kategoriji sukulentnih biljaka, dok ostali članovi familije ne pripadaju. Listovi su spiralno raspoređeni. Najčešće su režnjeviti, a ređe različito deljeni. Na vegetativnom delu biljke često se nalaze proste ili žlezdane dlake.
Cvetovi su najčešće aktinomorfne simetrije, ređe zigomorfne. Dvopolni su, pojedinačni ili po par na cvetnoj stabljici. Najveći broj biljaka iz familije Geraniaceae ima crvene ili plavičaste cvetove. Perijant je dvoja, obično petočlan, a retko četvoročlan do osmočlan. Čašica je slobodna ili više-manje srasla, obično trajna a ponekad involukralna. Krunica se sastoji od pet listića koji su slobodni, a kod manjeg broja vrsta potpuno nedostaje. Obično ima deset prašnika koji su raspoređeni u dva kruga, ali usled cepanja može ih biti petnaest. Često su prašnici spoljašnjeg kruga sterilni, pa u tom slučaju ih ostaje samo pet fertilnih. Najčešće su svojim koncima pri osnovi međusobno srasli, a ponekad su snabdeveni nektarijalnim žlezdama. Tučak se obično sastoji od pet ili od tri oplodna listića. Kod manjeg broja predstavnika u izgradnji tučka učestvuju dva-tri ili osam oplodnih listića. Oplodni listići su raspoređeni oko jedne osovine i na taj način tvore plodnik u obliku kljuna okrenutog naviše. Plodnik je najčešće nadcvetan, ređe sredcvetan, režnjevit, višeok i obično se u svakom okcetu nalazi jedan ili dva semena zametka, a retko više. Plod je najčešće merikarpijum za koji je karakteristično da se raspada na pet jednosemenih plodića koji se nazivaju karpidije. Kod pojedinih biljaka ove familije plod je čahura.
Klasifikacija
Na Balkanskom poluostrvu od ove familije nalaze se 44 vrste, od kojih su 5 endemiti ovog poluostrva. Na teritoriji Srbije do danas je zabeležena 21 vrsta iz dva roda. Dva najbrojnija roda su Geranium sa 430 vrsta i Pelargonium sa 280 vrsta. Naziv familije je izveden prema nazivu roda Geranium.
Rod Hypseocharis obuhvata, prema različitim autorima, između jedne i tri vrste, koje su rasprostranjene u jugozapadnoj Andskoj, odnosno u oblasti Južne Afrike. Mnogi autori smatraju da je ovaj rod filogenetski blizak sa ostalim predstavnicima familije Geraniaceae pa ga uvrštavaju u nju, dok pojedini autori ovaj rod izdvajaju u zasebnu familiju pod nazivom Hypseocharitaceae.
Fotografije
Literatura
1. Kojić M., Pekić S., Dajić Z.: Botanika, Izdavačka kuća Draganić, Beograd, 2004.
2. Domac R.: Osnovi sistematske botanike, PMF, Zagreb, 1964.
3. Jakovljević S.: Opšta botanika, Naučna knjiga, Beograd, 1960.
4. Suvorov V. V.: Botanika, Kolos, Moskva, 1961.
5. Dajić Z., Ljubojević L. i drugi: Praktikum iz morfologije i sistematike biljaka, Izdavačka kuća Draganić, Beograd, 2004.
6. Tatić B., Blečić V.: Sistematika i filogenija viših biljaka, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
