Kiprovina
Kiprovina, vrbica, vrbovica (lat. Epilobium anguistifolium) je biljka iz porodice pupoljki (Onagraceae).
Poreklo naučnog imena:
- roda od grčkog epi = na i lobium= ljuska, mahuna (zato što se na plodu zadržava cvetni omotač);
- vrste od lat. angustus= uzan i folium=list (uskolistan).
Sinonimi:
- Chamaenerion angustifolium (L.) Scop.
- Epilobium spicatum Lam.
Sadržaj
Sistematika
- carstvo: Plantae
- razdeo: Magnoliophyta
- klasa: Magnoliopsida
- red: Myrtales
- familija: Onagraceae
- rod: Epilobium
- vrsta: E. angustifolium
Opis biljke
Stablo je nerazgranato, golo i uspravno, a pri vrhu crvenkaste boje. Na njemu su spiralno raspoređeni lancelasti listovi na kratkim drškama ili sedeći, dužine 10 - 15 cm, a širine 1 - 2 cm (najviše do 4 cm). Cvetovi su sakupljeni u dugačke grozdaste cvasti. Neznatno su zigomorfni i u prečniku široki 1,5 - 2 cm. Krunicu čini 4 objajasta ili okrugla listića različite veličine, dva gornja su veća od donjih. Čašičnih listića takođe ima 4, linearno-lancelastog su oblika i najčešće su iste dužine kao krunični listići. Plod je uska, četvorouglasta čahura dužine 4-8 cm i crvene boje. Otvara se pucanjem na četiri dela koji se savijaju unazad i oslobađaju veliki broj semena sa dugačkim, belim čupercima.
Stanište i rasprostranjenost
Raste na šumskim čistinama i paljevinama od nizina pa do subalpskog i alpskog pojasa. Voli sveža, hranljiva, bogata nitratima zemljišta. Rasprostranjena je skoro u celoj Aziji, Severnoj Americi i Grenlandu, a u Evropi severno do Norveške i Islanda.
Upotreba
Upotrebljava se i kao sveža biljka, tako da se od proleća do jeseni može uživati u posebnom ukusu mladih izdanaka, listova i podanaka. Tako se sasvim mladi slatkasti prolećni izdanci, zajedno s rizomom, u aprilu i u maju mogu prirediti kao špargla. Za jelo su odlični i sočni vrhovi mladih stabljika i mladi kiselkasti listovi. U nekim zemljama (ranije Rusija) listovi kiprovine su se dodavali kineskom čaju. Pored toga, vrbolika se ubraja u najvažnije divlje medonosne biljke: daje veoma popularnu belu vrstu meda.
Galerija
Vlasinsko jezero, avgust 2009.
Na Biogradskoj gori
Sa Durmitora
Sa Durmitora
Literatura
- Gostuški,R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
- Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
- Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
- Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
- Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
- Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
- Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
- Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
- Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
- Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.
