Razlika između izmena na stranici „Biodiverzitet”
Idi na navigaciju
Idi na pretragu
Pretražite internet
(→Diverzitet vrsta) |
(→Crvene knjige) |
||
| Red 1: | Red 1: | ||
'''Biodiverzitet''' (biološka raznovrsnost) predstavlja raznovrsnost svih živih bića na planeti Zemlji, odnosno, sveukupnost: | '''Biodiverzitet''' (biološka raznovrsnost) predstavlja raznovrsnost svih živih bića na planeti Zemlji, odnosno, sveukupnost: | ||
| − | *gena, genetički diverzitet | + | |
| − | *vrsta, diverzitet vrsta (specijski diverzitet) i | + | *gena, genetički diverzitet |
| − | *ekosistema, ekosistemski diverzitet. | + | *vrsta, diverzitet vrsta (specijski diverzitet) i |
| + | *ekosistema, ekosistemski diverzitet. | ||
| + | |||
==Genetički diverzitet== | ==Genetički diverzitet== | ||
'''Genetički diverzitet''' predstavlja skup gena svih postojećih živih bića na našoj planeti pošto je svaki organizam neponovljiva kombinacija gena. | '''Genetički diverzitet''' predstavlja skup gena svih postojećih živih bića na našoj planeti pošto je svaki organizam neponovljiva kombinacija gena. | ||
| Red 10: | Red 12: | ||
Smatra se da je ukupan broj opisanih vrsta 1,747,851 (prema LeCointre i Guyader, 2001). Spisak najpoznatijih taksona: | Smatra se da je ukupan broj opisanih vrsta 1,747,851 (prema LeCointre i Guyader, 2001). Spisak najpoznatijih taksona: | ||
| − | *prave '''[[bakterije]]''' - 9021 | + | |
| − | *[[arhebakterije]] (Archaea) - 259 | + | *prave '''[[bakterije]]''' - 9021 |
| − | * [[mahovine]] (Bryophyta) - 15000 | + | *[[arhebakterije]] (Archaea) - 259 |
| − | *[[prečice]] (Lycopodiophyta) - 1275 | + | *[[mahovine]] (Bryophyta) - 15000 |
| − | *[[Paprati]] (Polypodiophyta) - 9500 | + | *[[prečice]] (Lycopodiophyta) - 1275 |
| − | *[[golosemenice]] - 601 | + | *[[Paprati]] (Polypodiophyta) - 9500 |
| − | *[[Skrivenosemenice]] (Magnoliophyta) - 233885 | + | *[[golosemenice]] - 601 |
| − | *[[Gljive]] (Fungi) - 100800 | + | *[[Skrivenosemenice]] (Magnoliophyta) - 233885 |
| + | *[[Gljive]] (Fungi) - 100800 | ||
*[[Sunđeri]] (Porifera) - 10 000 | *[[Sunđeri]] (Porifera) - 10 000 | ||
| − | * [[Žarnjaci]] (Cnidaria) - 9000 | + | *[[Žarnjaci]] (Cnidaria) - 9000 |
| − | *[[Rotatoriej]] (Rotifera) - 1800 | + | *[[Rotatoriej]] (Rotifera) - 1800 |
*[[Pljosnati crvi]] (Plathelminthes )- 13780 | *[[Pljosnati crvi]] (Plathelminthes )- 13780 | ||
| − | * Mekušci (Mollusca) - 117459 | + | *Mekušci (Mollusca) - 117459 |
| − | *[[ Člankoviti crvi]] (Annelida) - 14360 | + | *[[ Člankoviti crvi]] (Annelida) - 14360 |
| − | *[[Nematode]] (Nematoda) - 20000 | + | *[[Nematode]] (Nematoda) - 20000 |
| − | *[[Pauci]] (Arachnida) - 74445 | + | *[[Pauci]] (Arachnida) - 74445 |
| − | *[[Zglavkari]] (Crustacea ) - 38839 | + | *[[Zglavkari]] (Crustacea ) - 38839 |
| − | *[[ Insekti]] - 827875 | + | *[[ Insekti]] - 827875 |
| − | * [[Bodljokošci]] (Echinodermata) - 6000 | + | *[[Bodljokošci]] (Echinodermata) - 6000 |
| − | *[[rušljoribe]] (Chondrichthyes) - 846 | + | *[[rušljoribe]] (Chondrichthyes) - 846 |
| − | *[[Košljoribe]] (Actinopterygii) - 23712 | + | *[[Košljoribe]] (Actinopterygii) - 23712 |
| − | *[[Današnji vodozemci]] (Lissamphibia) - 4975 | + | *[[Današnji vodozemci]] (Lissamphibia) - 4975 |
| − | *[[Sisari]] (Mammalia) - 4496 | + | *[[Sisari]] (Mammalia) - 4496 |
| − | *[[Današnje kornjače]] (Chelonia) - 290 | + | *[[Današnje kornjače]] (Chelonia) - 290 |
| − | *[[Gušteri]] i [[zmije]] (Squamata)- 6850 | + | *[[Gušteri]] i [[zmije]] (Squamata)- 6850 |
| − | *[[Ptice]] (Aves) - 9672 | + | *[[Ptice]] (Aves) - 9672 |
*Ostali - 193075 | *Ostali - 193075 | ||
| Red 45: | Red 48: | ||
==Crne knjige== | ==Crne knjige== | ||
Zbog toga je sačinjena tzv. '''Crna knjiga''' kao spisak istrebljenih vrsta od strane čoveka. Podaci svetskih organizaciju za zaštitu životne sredine o ugroženosti biodiverziteta su poražavajući: | Zbog toga je sačinjena tzv. '''Crna knjiga''' kao spisak istrebljenih vrsta od strane čoveka. Podaci svetskih organizaciju za zaštitu životne sredine o ugroženosti biodiverziteta su poražavajući: | ||
| − | *svakoj četvrtoj vrsti sisara preti istrebljenje; | + | |
| − | *najugroženije vrste su: majmuni, tigrovi, velike pande, slonovi, tibetanske antilope, različite vrste *krokodila, zmija i kornjača i mnoge druge; | + | *svakoj četvrtoj vrsti sisara preti istrebljenje; |
| − | *procenjuje se da svakog dana nestane oko 36 000 vrsta; | + | *najugroženije vrste su: majmuni, tigrovi, velike pande, slonovi, tibetanske antilope, različite vrste *krokodila, zmija i kornjača i mnoge druge; |
| − | *pred izumiranjem je i oko 50% biljaka | + | *procenjuje se da svakog dana nestane oko 36 000 vrsta; |
| − | *za samo 30 godina unušteno jnje skoro 20% tropskih kišnih šuma | + | *pred izumiranjem je i oko 50% biljaka |
| − | *isušeno je oko 50% močvarnih područja itd. | + | *za samo 30 godina unušteno jnje skoro 20% tropskih kišnih šuma |
| + | *isušeno je oko 50% močvarnih područja itd. | ||
Raznovrsnost živog sveta najbolje je proučena kod evolutivno najsavršenijih biljaka i životinja pri čemu se misli na skrivenosemenice (cvetnice), među biljkama, odnosno, sisare, kičmenjake, u fauni. | Raznovrsnost živog sveta najbolje je proučena kod evolutivno najsavršenijih biljaka i životinja pri čemu se misli na skrivenosemenice (cvetnice), među biljkama, odnosno, sisare, kičmenjake, u fauni. | ||
| Red 59: | Red 63: | ||
Tome služe takozvane ''Crvene knjige''. One predstavljaju naučno-stručne publikacije u kojima su navedene sve vrste organizama koje podležu zaštiti prema međunarodnoj klasifikaciji stepena ugroženosti: | Tome služe takozvane ''Crvene knjige''. One predstavljaju naučno-stručne publikacije u kojima su navedene sve vrste organizama koje podležu zaštiti prema međunarodnoj klasifikaciji stepena ugroženosti: | ||
| − | *vrste pred istrebljenjem; | + | |
| − | *vrste u opasnosti od istrebljenja; | + | *vrste pred istrebljenjem; |
| − | *ranjive (osetljive vrste); | + | *vrste u opasnosti od istrebljenja; |
| + | *ranjive (osetljive vrste); | ||
*retke vrste. | *retke vrste. | ||
| − | |||
| − | == Literatura == | + | {{Internet}} |
| − | *Đukanović, Mara: Ekološki izazov, Beograd, 1991. | + | |
| − | *Janković, M: Biodiverzitet, Beograd, 1995. | + | - http://www.wwf.rs/nasa_planeta/biodiverzitet/ WWF - "World Wildlife Fund" |
| − | *Janković, M.,Đorđević, V: Primenjena ekologija, Naučna knjiga, Beograd, 1981. | + | |
| − | *Janković, M: Fitoekologija, Beograd, 1986. | + | - http://www.zzps.rs/novo/index.php?jezik=sr&strana=zastita_prirode_bioloska_raznovrsnost_biodiverzitet Zavod za zaštitu prirode Srbije |
| − | *Stanković, S: Ekologija životinja, Beograd, 1979. | + | |
| − | *Tatić, B, Kostić, G: Naša prirodna dobra i potreba njihove zaštite, CEA i ZUNS, Beograd, 1996. | + | - https://www.iucn.org/ '''IUCN - International Union for Conservation of Nature'''<div class="info">posetite [http://www.cites.org/ CITES] na kome je kompletna lista ugroženih vrsta</div> |
| + | |||
| + | ==Literatura== | ||
| + | |||
| + | *Đukanović, Mara: Ekološki izazov, Beograd, 1991. | ||
| + | *Janković, M: Biodiverzitet, Beograd, 1995. | ||
| + | *Janković, M.,Đorđević, V: Primenjena ekologija, Naučna knjiga, Beograd, 1981. | ||
| + | *Janković, M: Fitoekologija, Beograd, 1986. | ||
| + | *Stanković, S: Ekologija životinja, Beograd, 1979. | ||
| + | *Tatić, B, Kostić, G: Naša prirodna dobra i potreba njihove zaštite, CEA i ZUNS, Beograd, 1996. | ||
*Tatić, B, Baloš, D, Đukić, Radmila, Karas, Mila: Botanički priručnik, Beograd, 1997. | *Tatić, B, Baloš, D, Đukić, Radmila, Karas, Mila: Botanički priručnik, Beograd, 1997. | ||
[[Kategorija:Ekologija]] | [[Kategorija:Ekologija]] | ||
{{Potpis2}} | {{Potpis2}} | ||
Izmena na datum 22. avgust 2019. u 12:12
Biodiverzitet (biološka raznovrsnost) predstavlja raznovrsnost svih živih bića na planeti Zemlji, odnosno, sveukupnost:
- gena, genetički diverzitet
- vrsta, diverzitet vrsta (specijski diverzitet) i
- ekosistema, ekosistemski diverzitet.
Sadržaj
Genetički diverzitet
Genetički diverzitet predstavlja skup gena svih postojećih živih bića na našoj planeti pošto je svaki organizam neponovljiva kombinacija gena.
Diverzitet vrsta
Sve vrste na našoj planeti od postanka života do danas predstavljaju specijski diverzitet. Procenjuje se da na Zemlji živi preko 80 000 000 vrsta, a po nekim skromnijim procenama taj se broj kreće oko 30 - 35 000 000 vrsta, a do sada je determinisano oko 1,5 miliona vrsta.
Smatra se da je ukupan broj opisanih vrsta 1,747,851 (prema LeCointre i Guyader, 2001). Spisak najpoznatijih taksona:
- prave bakterije - 9021
- arhebakterije (Archaea) - 259
- mahovine (Bryophyta) - 15000
- prečice (Lycopodiophyta) - 1275
- Paprati (Polypodiophyta) - 9500
- golosemenice - 601
- Skrivenosemenice (Magnoliophyta) - 233885
- Gljive (Fungi) - 100800
- Sunđeri (Porifera) - 10 000
- Žarnjaci (Cnidaria) - 9000
- Rotatoriej (Rotifera) - 1800
- Pljosnati crvi (Plathelminthes )- 13780
- Mekušci (Mollusca) - 117459
- Člankoviti crvi (Annelida) - 14360
- Nematode (Nematoda) - 20000
- Pauci (Arachnida) - 74445
- Zglavkari (Crustacea ) - 38839
- Insekti - 827875
- Bodljokošci (Echinodermata) - 6000
- rušljoribe (Chondrichthyes) - 846
- Košljoribe (Actinopterygii) - 23712
- Današnji vodozemci (Lissamphibia) - 4975
- Sisari (Mammalia) - 4496
- Današnje kornjače (Chelonia) - 290
- Gušteri i zmije (Squamata)- 6850
- Ptice (Aves) - 9672
- Ostali - 193075
Zanimljivi tekstovi
Ekosistemski diverzitet
Ekosistemski diverzitet predstavlja raznovrsnost staništa, biocenoza kao i svih procesa koje vrše organizmi u sklopu ekosistema.
Crne knjige
Zbog toga je sačinjena tzv. Crna knjiga kao spisak istrebljenih vrsta od strane čoveka. Podaci svetskih organizaciju za zaštitu životne sredine o ugroženosti biodiverziteta su poražavajući:
- svakoj četvrtoj vrsti sisara preti istrebljenje;
- najugroženije vrste su: majmuni, tigrovi, velike pande, slonovi, tibetanske antilope, različite vrste *krokodila, zmija i kornjača i mnoge druge;
- procenjuje se da svakog dana nestane oko 36 000 vrsta;
- pred izumiranjem je i oko 50% biljaka
- za samo 30 godina unušteno jnje skoro 20% tropskih kišnih šuma
- isušeno je oko 50% močvarnih područja itd.
Raznovrsnost živog sveta najbolje je proučena kod evolutivno najsavršenijih biljaka i životinja pri čemu se misli na skrivenosemenice (cvetnice), među biljkama, odnosno, sisare, kičmenjake, u fauni.
Prema biološkoj raznovrsnosti naša zemlja predstavlja jedan od 6 evropskih i jedan od 153 svetskih centara biodiverziteta.
Crvene knjige
Opstanak mnogih biljnih i životinjskih vrsta danas je ugrožen, mnoge se nalaze pred iščezavanjem, a veliki broj je zauvek nestao. Prvi i veoma značajan korak u ostvarivanju zaštite jeste evidentiranje ugroženih vrsta flore i faune.
Tome služe takozvane Crvene knjige. One predstavljaju naučno-stručne publikacije u kojima su navedene sve vrste organizama koje podležu zaštiti prema međunarodnoj klasifikaciji stepena ugroženosti:
- vrste pred istrebljenjem;
- vrste u opasnosti od istrebljenja;
- ranjive (osetljive vrste);
- retke vrste.
- http://www.wwf.rs/nasa_planeta/biodiverzitet/ WWF - "World Wildlife Fund"
- http://www.zzps.rs/novo/index.php?jezik=sr&strana=zastita_prirode_bioloska_raznovrsnost_biodiverzitet Zavod za zaštitu prirode Srbije
- https://www.iucn.org/ IUCN - International Union for Conservation of Nature
posetite CITES na kome je kompletna lista ugroženih vrsta
Literatura
- Đukanović, Mara: Ekološki izazov, Beograd, 1991.
- Janković, M: Biodiverzitet, Beograd, 1995.
- Janković, M.,Đorđević, V: Primenjena ekologija, Naučna knjiga, Beograd, 1981.
- Janković, M: Fitoekologija, Beograd, 1986.
- Stanković, S: Ekologija životinja, Beograd, 1979.
- Tatić, B, Kostić, G: Naša prirodna dobra i potreba njihove zaštite, CEA i ZUNS, Beograd, 1996.
- Tatić, B, Baloš, D, Đukić, Radmila, Karas, Mila: Botanički priručnik, Beograd, 1997.
Snežana Trifunović, dipl. biolog
