Razlika između izmena na stranici „Biološke teorije starenja”
| (2 međuizmena istog korisnika nisu prikazane) | |||
| Red 1: | Red 1: | ||
| − | '''Biološke teorije starenja''' imaju za cilj da objasne uzroke i mehanizme starenja na nivou ćelije, organa i organizma kao celine. Većina savremenih teorija biološkog starenja su međusobno slične i polaze od zajedničkih pretpostavki. Do danas je predloženo više od 300 teorija starenja koje pokušavaju da objasne ovaj veoma kompleksan proces. | + | '''Biološke teorije starenja''' imaju za cilj da objasne uzroke i mehanizme starenja na nivou [[ćelije]], organa i organizma kao celine. Većina savremenih teorija biološkog starenja su međusobno slične i polaze od zajedničkih pretpostavki. Do danas je predloženo više od 300 teorija starenja koje pokušavaju da objasne ovaj veoma kompleksan proces. |
== Istorijat istraživanja fenomena starenja== | == Istorijat istraživanja fenomena starenja== | ||
| − | Prvi pokušaji naučnog objašnjenja starenja javljaju se krajem 19. veka. U jednom od prvih radova Avgust Vajsman (August Weismann) 1889. god. donosi teoriju programirane smrti. Važan korak u istraživanju ovog fenomena bio je rad profesora Pitera Medavara (Peter Medawar), izložen pred Londonskim kraljevskim društvom 1951. god, pod nazivom Nerešen problem u biologiji (An Unresolved Problem in Biology)[1]. Rad je postavio osnovna načela čitavoj seriji novih istraživanja i teoriji starenja poznatoj kao teorija akomuliranih mutacija. | + | Prvi pokušaji naučnog objašnjenja starenja javljaju se krajem 19. veka. U jednom od prvih radova [[Avgust Vajsman]] (August Weismann) 1889. god. donosi teoriju [[programirana smrt|programirane smrti]]. Važan korak u istraživanju ovog fenomena bio je rad profesora [[Pitera Medavara]] (Peter Medawar), izložen pred Londonskim kraljevskim društvom 1951. god, pod nazivom ''Nerešen problem u biologiji'' (An Unresolved Problem in Biology)[1]. Rad je postavio osnovna načela čitavoj seriji novih istraživanja i teoriji starenja poznatoj kao teorija akomuliranih [[mutacija]]. |
Sledećih 25 godina istraživanja starenja su imala prvenstveno opisni karakter. Tako, počev od kraja 70-tih godina prošlog veka, nastaje veliki broj teorija koje su pokušavale da objasne starenje. To najbolje ilustruje podatak da je u izvesnom prikazu, koje je 1990. god. publikovao Kaleb Finč, nabrojano je čak oko 4 000 citata. Krajem 1990-tih godina situacija postaje jasnija tako da većina autora ima zajedničke stavove. | Sledećih 25 godina istraživanja starenja su imala prvenstveno opisni karakter. Tako, počev od kraja 70-tih godina prošlog veka, nastaje veliki broj teorija koje su pokušavale da objasne starenje. To najbolje ilustruje podatak da je u izvesnom prikazu, koje je 1990. god. publikovao Kaleb Finč, nabrojano je čak oko 4 000 citata. Krajem 1990-tih godina situacija postaje jasnija tako da većina autora ima zajedničke stavove. | ||
| Red 8: | Red 8: | ||
==Klasifikacija teorija starenja == | ==Klasifikacija teorija starenja == | ||
| − | Klasifikacija ovih teorija izvršena je prema različitim kriterijumima i u najvećem broju slučajeva nijedna od klasifikacija nije zadovoljila većinu naučnika koji se bave problemom starenja. Sam proces starenja je toliko složen da je najverovatnije posledica kako genetičkih tako i stečenih interakcija i procesa, što otežava njegovo definisanje na osnovu jednostarnog posmatranja. Glavne biološke teorije starenja obuhvataju evolucioni, sistemski i ćelijski nivo. | + | Klasifikacija ovih teorija izvršena je prema različitim kriterijumima i u najvećem broju slučajeva nijedna od [[K|klasifikacija]] nije zadovoljila većinu naučnika koji se bave problemom starenja. Sam proces starenja je toliko složen da je najverovatnije posledica kako genetičkih tako i stečenih interakcija i procesa, što otežava njegovo definisanje na osnovu jednostarnog posmatranja. Glavne biološke teorije starenja obuhvataju evolucioni, sistemski i ćelijski nivo. |
=== Evolucione teorije=== | === Evolucione teorije=== | ||
| − | Zasnivaju se na | + | Zasnivaju se na [[Darvin]]ovoj teoriji evolucije prirodnog odabiranja i koje pokušavaju da objasne da se razlika u dužini života bioloških vrsta zasniva na procesima [[mutacija]] i selekcije [[gen]]a. Pripadaju im: |
*teorija programirane smrti | *teorija programirane smrti | ||
*teorija akomulacije mutacija | *teorija akomulacije mutacija | ||
| Red 19: | Red 19: | ||
===Sistemske teorije=== | ===Sistemske teorije=== | ||
Uzrok starenja ove teorije pronalaze van ćelije. Razlikuju se: | Uzrok starenja ove teorije pronalaze van ćelije. Razlikuju se: | ||
| − | |||
*imunološka teorija | *imunološka teorija | ||
*neuroendokrina teorija | *neuroendokrina teorija | ||
*teorija stresa | *teorija stresa | ||
| − | |||
=== Ćelijske teorije=== | === Ćelijske teorije=== | ||
Zasnivaju se na brojnim podacima koji ukazuju da se tokom života u ćelijama nakupljaju oštećenja koja dovode do postepenog smanjivanja njihovih funkcija i sposobnosti rasta. Teorije koje uzroke starenja pronalaze u samoj ćeliji su: | Zasnivaju se na brojnim podacima koji ukazuju da se tokom života u ćelijama nakupljaju oštećenja koja dovode do postepenog smanjivanja njihovih funkcija i sposobnosti rasta. Teorije koje uzroke starenja pronalaze u samoj ćeliji su: | ||
| Red 29: | Red 27: | ||
*mitohondrijska teorija | *mitohondrijska teorija | ||
*teorija replikativne starosti | *teorija replikativne starosti | ||
| − | *teorija telomera | + | *teorija [[telomera]] |
== Literatura == | == Literatura == | ||
Izmena na datum 26. januar 2014. u 19:36
Biološke teorije starenja imaju za cilj da objasne uzroke i mehanizme starenja na nivou ćelije, organa i organizma kao celine. Većina savremenih teorija biološkog starenja su međusobno slične i polaze od zajedničkih pretpostavki. Do danas je predloženo više od 300 teorija starenja koje pokušavaju da objasne ovaj veoma kompleksan proces.
Sadržaj
Istorijat istraživanja fenomena starenja
Prvi pokušaji naučnog objašnjenja starenja javljaju se krajem 19. veka. U jednom od prvih radova Avgust Vajsman (August Weismann) 1889. god. donosi teoriju programirane smrti. Važan korak u istraživanju ovog fenomena bio je rad profesora Pitera Medavara (Peter Medawar), izložen pred Londonskim kraljevskim društvom 1951. god, pod nazivom Nerešen problem u biologiji (An Unresolved Problem in Biology)[1]. Rad je postavio osnovna načela čitavoj seriji novih istraživanja i teoriji starenja poznatoj kao teorija akomuliranih mutacija.
Sledećih 25 godina istraživanja starenja su imala prvenstveno opisni karakter. Tako, počev od kraja 70-tih godina prošlog veka, nastaje veliki broj teorija koje su pokušavale da objasne starenje. To najbolje ilustruje podatak da je u izvesnom prikazu, koje je 1990. god. publikovao Kaleb Finč, nabrojano je čak oko 4 000 citata. Krajem 1990-tih godina situacija postaje jasnija tako da većina autora ima zajedničke stavove.
Klasifikacija teorija starenja
Klasifikacija ovih teorija izvršena je prema različitim kriterijumima i u najvećem broju slučajeva nijedna od klasifikacija nije zadovoljila većinu naučnika koji se bave problemom starenja. Sam proces starenja je toliko složen da je najverovatnije posledica kako genetičkih tako i stečenih interakcija i procesa, što otežava njegovo definisanje na osnovu jednostarnog posmatranja. Glavne biološke teorije starenja obuhvataju evolucioni, sistemski i ćelijski nivo.
Evolucione teorije
Zasnivaju se na Darvinovoj teoriji evolucije prirodnog odabiranja i koje pokušavaju da objasne da se razlika u dužini života bioloških vrsta zasniva na procesima mutacija i selekcije gena. Pripadaju im:
- teorija programirane smrti
- teorija akomulacije mutacija
- teorija antagonističke pleitropije
- teorija neinvestiranja u somatske ćelije
Sistemske teorije
Uzrok starenja ove teorije pronalaze van ćelije. Razlikuju se:
- imunološka teorija
- neuroendokrina teorija
- teorija stresa
Ćelijske teorije
Zasnivaju se na brojnim podacima koji ukazuju da se tokom života u ćelijama nakupljaju oštećenja koja dovode do postepenog smanjivanja njihovih funkcija i sposobnosti rasta. Teorije koje uzroke starenja pronalaze u samoj ćeliji su:
- membranska teorija
- mitohondrijska teorija
- teorija replikativne starosti
- teorija telomera
Literatura
- ^ http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%28%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F%29#_note-medawar
- ^ http://www.geocities.com/barbun88/fax/Biolosketeorijestarenja.ht
- ^ http://www.med.bg.ac.yu/dloads/postdiplomskan/zivana%20milicevic%20bmr.pdf
- Tucić, N, Matić, Gordana: O genima i ljudima, Centar za primenjenu psihologiju, Beograd, 2002.
- Marinković, D, Tucić, N, Kekić, V: Genetika, Naučna knjiga, Beograd
- Ridli, M: Genom - autobiografija vrste u 23 poglavlja, Plato, Beograd, 2001.
- Prentis S: Biotehnologija, Školska knjiga, Zagreb, 1991.
- Dumanović, J, marinković, D, Denić, M: Genetički rečnik, Beograd, 1985.
- Kosanović, M, Diklić, V: Odabrana poglavlja iz humane genetike, Beograd, 1986.
- Švob, T. i sradnici: Osnovi opće i humane genetike, Školska knjiga, Zagreb, 1990.
