Culicidae

Slika 1: Glava komarca sa jasno upadljivim proboscisom (mikrosvijet.files.wordpress.com)

Slika 2: Ljuspice na proboscisu komarca (bugscope.itg.uiuc.edu)

Slika 3: Ivica krila komarca sa ljuspicama (www.mee-inc.com)

Slika 4: Građa usnog aparata komarca (www.ianrpubs.unl.edu)

Slika 5: Presek usnog aparata komarca (www.ianrpubs.unl.edu)

Uvod

Postoji oko 3.300 vrsta komaraca, razvrstanih u 41 rod, a svi pripadaju familiji Culicidae. Familija je podeljena na tri podfamilije: Toxorhynchitinae, Anophelinae i Culicinae. Komarci su rasprostranjeni širom sveta. Počevši od tropskih i umerenih predela, njihov areal se širi do arktičkog kruga. Jedino područje gde su odsutni je Antarktik i nekoliko ostrva. Mogu se naći na nadmorskoj visini od 5.500 m, kao i na 1.250 m ispod nivoa mora.

Vrste, koje se smatraju najštetnijim po čoveka i glavnim vektorima, spadaju u rodove: Anopheles, Culex, Aedes, Ochlerotatus, Psorophora, Haemagogus i Sabethes.

Morfologija

Osnovne karakteristike koje izdvajaju Culicidae od ostalih Diptera su sledeće:

1. Upadljiv, jasno isturen proboscis (Sl 1);

2. Prisustvo brojnih, priljubljenih ljuspica na toraksu, nogama, abdomenu, i venama na krilima (Sl. 2);

3. Niz ljuspica na posteriornoj margini krila (Sl. 3).

Komarci su slabašni i relativno mali insekti, obično veličine od 3 do 6mm. Neke vrste, međutim, mogu biti veličine 2mm, a druge i do 18mm. Telo je strogo podeljeno na glavu, toraks i abdomen.

Glava

Na glavi se nalazi par složenih očiju bubrežastog oblika, koje formira 300 – 1000 omatidija. Između očiju, nalazi se par filamentoznih segmentisanih antena. Antene kod oba pola sadrže po 15 segmenata. Prvi segment antene je u obliku prstena ili pločast. Na drugom segmentu se nalazi slušni organ – Johnstonov organ. Preostalih 13 segmenata gradi flagelum. Kod ženki, dlake na antenama su kratke i pršljenasto raspoređene (dlakave antene), dok su kod mužjaka, sa nekoliko izuzetaka, sa gustim, dugačkim dlakama koje antenama daju perast izgled. Tako se mogu jasno razlikovati polovi kod komaraca.

Odmah ispod antena se nalazi par maksilarnih palpi, koje mogu biti kratke ili dugačke, u zavisnosti od pola i od toga, da li jedinka pripada podfamiliji Culicinae ili Anophelinae. Kod oba pola Anopheles-a, palpi su iste dužine kao proboscis, kao i kod mužjaka većine drugih rodova. Kod ženki Culicinae-a, mužjaka roda Uranotaenia i podroda Aedes, palpe su kratke sa 4 ili 5 segmenata.

Usni aparat

Usni delovi formiraju rilicu za bodenje – proboscis. Proboscis se sastoji iz cevi u obliku žljeba - donja usna (labium), u kojoj su smešteni stileti za bodenje. Sa gornje strane se nalazi izdužena gornja usna (labrum). U tako formiranoj cevčici od donje i gornje usne, nalazi se pet tankih bodlji – par mandibula, par maksila koje su nazubljene i služe za probijanje kože kao i neparni, nenazubljeni, šuplji hipofarinks (Sl. 4 - 5).

Delovi usnog aparata se drže priljubljeni, izuzev tokom uzimanja krvnog obroka.

Tekst nije završen - radovi su u toku