Matičnjak

Melissa officinalis

• Taksonomija:
• carstvo: Plantae
• razdeo: Magnoliophyta
• klasa: Magnoliopsida
• red: Lamiales
• familija: Lamiaceae
• rod: Melissa
• vrsta: M. officinalis

Matičnjak (pčelinja trava, matočina, pčelinjak, limun trava) ili lat. Melissa officinalis je lekovita biljka iz porodice usnatica (Lamiaceae).

Opis biljke

Višegodišnja zeljasta biljka sa kratkim rizomom i podzemnim stolonama. Stablo je uspravno, dlakavo ili golo i četvorostrano. Listovi su svetlozeleni,jajasti sa obodom koji je grubo testerast i raspoređeni su naspramno. Cvetovi su sakupljeni po 3-10 u pazuhu vršnih listova. Cvetovi su dvousni beli, svetloljubičasti ili žuti. Biljka miriše na limun.

Droga i hemijski sastav

Matičnjak se koristi u narodnoj i zvaničnoj medicini i to njegovi listovi i etarsko ulje. Skupljaju se vršni delovi biljke na samom početku cvetanja, suše se a zatim odvajaju i koriste samo listovi. Listovi sadrže etarsko ulje (0,02-0,2%) čiji sadržaj varira zavisno od genetskog potencijala i podneblja na kome biljka raste. Koristi se u obliku čaja, biljnih kapi ili etarskog ulja.

Lekovito dejstvo

Tradicionalno se ova biljka jako dugo upotrebljava u našem narodu. Etarsko ulje je sedativ (sredstvo za umirenje) i karminativ (sredstvo protiv naduvenosti stomaka), a može i da se utrljava spolja protiv reumatizma i neuralgija. Veoma je cenjeno u parfimerijskoj industriji, a i vrlo uspešno protiv uboda komaraca. Pored ovih dejstava matičnjak se koristi kod neuroza želudačno-crevnog sistema, psihovegetativnih bolesti srca, migrene. Dokazano je i njegovo antimikrobno dejstvo posebno na viruse herpesa.

Literatura

• Gostuški,R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
• Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
• Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
• Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
• Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
• Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
• Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
• Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
• Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
• Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.
• Šilić, Č:Atlas drveća i grmlja, ZUNS Sarajevo i ZUNS Beograd, 1990.
• izvor slike

Snežana Trifunović, dipl. biolog