Razlika između izmena na stranici „Morske sase”
Idi na navigaciju
Idi na pretragu
| Red 1: | Red 1: | ||
| − | {| width=300 style="float: right; font-size: 90%; margin: 0 0 3em 2em; border: 2px solid #FFCC00; border-collapse: collapse;" | + | {| width="300" style="float: right; font-size: 90%; margin: 0 0 3em 2em; border: 2px solid #FFCC00; border-collapse: collapse;" |
|- | |- | ||
| − | | style="padding: 0.5em; background: #FFCC00; font-size: 120%; color: #; text-align: center;" | [[Slika:Anemone1.jpg|200px|right|morska sasa]]'''Klasifikacija'''<br /><span style="font-size: 85%; color: #FFFDD0"></span> | + | | style="padding: 0.5em; background: #FFCC00; font-size: 120%; color: #; text-align: center;" |[[Slika:Anemone1.jpg|200px|right|morska sasa]]'''Klasifikacija'''<br /><span style="font-size: 85%; color: #FFFDD0"></span> |
|- | |- | ||
| − | | style="text-align: center; padding: 0.5em;" | | + | | style="text-align: center; padding: 0.5em;" | |
|- style="vertical-align: top;" bgcolor="#FFFDD0" | |- style="vertical-align: top;" bgcolor="#FFFDD0" | ||
|- | |- | ||
| Red 9: | Red 9: | ||
{| style="margin: 0 1em 0 1em; width: 100%;" | {| style="margin: 0 1em 0 1em; width: 100%;" | ||
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
| − | | width=95 | '''Carstvo''' | + | | width="95" |'''Carstvo''' |
| style="padding-left: 0.5em;" |[[Animalia]] | | style="padding-left: 0.5em;" |[[Animalia]] | ||
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
| − | | width=95 | '''Tip''' | + | | width="95" |'''Tip''' |
| − | | style="padding-left: 0.5em;" | žarnjaci ([[Cnidaria]] | + | | style="padding-left: 0.5em;" |žarnjaci ([[Cnidaria]] |
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
| − | | width=95 | '''Podtip''' | + | | width="95" |'''Podtip''' |
| − | | style="padding-left: 0.5em;" | | + | | style="padding-left: 0.5em;" | |
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
|'''Klasa''' | |'''Klasa''' | ||
| − | |style="padding-left: 0.5em;" | | + | | style="padding-left: 0.5em;" |antozoa ([[Anthozoa]] |
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
|'''Potklasa''' | |'''Potklasa''' | ||
| − | |style="padding-left: 0.5em;" | [[Hexacorallia]] | + | | style="padding-left: 0.5em;" |[[Hexacorallia]] |
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
|'''Red''' | |'''Red''' | ||
| − | |style="padding-left: 0.5em;" | | + | | style="padding-left: 0.5em;" |morske sase ([[Actinaria]]) |
|- style="vertical-align: top;" | |- style="vertical-align: top;" | ||
|} | |} | ||
| Red 37: | Red 37: | ||
Za podlogu su pričvršćene pedalnim diskom i sekretom koji je lepljiv. Nisu potpuno sesilne i mogu se malo kretati praveći kružne pokrete ili čak plivati pomoću tentakula i talasastim pokretima diska. | Za podlogu su pričvršćene pedalnim diskom i sekretom koji je lepljiv. Nisu potpuno sesilne i mogu se malo kretati praveći kružne pokrete ili čak plivati pomoću tentakula i talasastim pokretima diska. | ||
| − | == Unutrašnja građa== | + | ==Unutrašnja građa== |
Šestozračna građa ogleda se u tome što im je unutrašnjost tela (gastrovaskularna duplja) podeljena na komore pregradama (septama) kojih najčešće ima 6 ili 6n, mada se mogu naći i po 5 ili 10, ali nikada ih nema 8 (kao što je to kod oktokoralija). Od pukotinastih usta koje se nalaze na slobodnom kraju tela polazi ždrelo koje se završava u duplji. [[Ždrelo]] je povezano sa telesnim zidom preko septi. | Šestozračna građa ogleda se u tome što im je unutrašnjost tela (gastrovaskularna duplja) podeljena na komore pregradama (septama) kojih najčešće ima 6 ili 6n, mada se mogu naći i po 5 ili 10, ali nikada ih nema 8 (kao što je to kod oktokoralija). Od pukotinastih usta koje se nalaze na slobodnom kraju tela polazi ždrelo koje se završava u duplji. [[Ždrelo]] je povezano sa telesnim zidom preko septi. | ||
Telesni zid je, kao kod svih žarnjaka, izgrađen od dva sloja ćelija: | Telesni zid je, kao kod svih žarnjaka, izgrađen od dva sloja ćelija: | ||
| − | *epidermisa, spoljašnjeg | + | |
| − | *endodermisa, unutrašnjeg čije su ćelije sa trepljama | + | *epidermisa, spoljašnjeg |
| + | *endodermisa, unutrašnjeg čije su ćelije sa trepljama | ||
Između ovih slojeva nalazi se dobro razvijena, mezogleja u kojoj su razbacane ćelije. | Između ovih slojeva nalazi se dobro razvijena, mezogleja u kojoj su razbacane ćelije. | ||
| Red 49: | Red 50: | ||
Epitelo-mišićne ćelije izgrađene su od [[miofibrili|miofibrila]] koji su: | Epitelo-mišićne ćelije izgrađene su od [[miofibrili|miofibrila]] koji su: | ||
| − | *na tentakulama raspoređeni uzdužno | + | |
| − | *oko usnog otvora radijalno raspoređeni | + | *na tentakulama raspoređeni uzdužno |
| + | *oko usnog otvora radijalno raspoređeni | ||
[[difuzan nervni sistem|Nervni sistem]] je difuzan, odnosno, izgrađen od [[neuron|nervnih ćelija]] povezanih tako da grade mrežu u osnovi epidermisa i endodermisa. | [[difuzan nervni sistem|Nervni sistem]] je difuzan, odnosno, izgrađen od [[neuron|nervnih ćelija]] povezanih tako da grade mrežu u osnovi epidermisa i endodermisa. | ||
| Red 57: | Red 59: | ||
==Galerija== | ==Galerija== | ||
| − | <gallery> | + | <br /><gallery> |
Slika:Astroides calycularis.jpg | Slika:Astroides calycularis.jpg | ||
Slika:Dupljari.jpg | Slika:Dupljari.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| + | [[Datoteka:20200108 102849.jpg|thumb|Okeanarijum u Lisabonu]] | ||
| + | |||
==Literatura== | ==Literatura== | ||
| − | *Dogelj, V,A: Zoologija beskičmenjaka, Naučna knjiga, beograd, 1971. | + | |
| − | *Krunić, M: Zoologija invertebrata 1, Naučna knjiga, Beograd, 1977. | + | *Dogelj, V,A: Zoologija beskičmenjaka, Naučna knjiga, beograd, 1971. |
| − | *Krunić, M: Zoologija invertebrata 2, Naučna knjiga, Beograd | + | *Krunić, M: Zoologija invertebrata 1, Naučna knjiga, Beograd, 1977. |
| − | *Mariček, magdalena, Ćurčić, B, Radović, I: Specijalna zoologija, Naučna knjiga, Beograd, 1986. | + | *Krunić, M: Zoologija invertebrata 2, Naučna knjiga, Beograd |
| − | *Matoničkin, I, Habdija, I, Primc - Habdija, B: Beskralješnjaci - bilogija nižih avertebrata, Školska knjiga, *Zagreb, 1998. | + | *Mariček, magdalena, Ćurčić, B, Radović, I: Specijalna zoologija, Naučna knjiga, Beograd, 1986. |
| − | *Marcon, E, Mongini, M: Sve životinje sveta, IRO Vuk Karadžić, Beograd, 1986. | + | *Matoničkin, I, Habdija, I, Primc - Habdija, B: Beskralješnjaci - bilogija nižih avertebrata, Školska knjiga, *Zagreb, 1998. |
| − | *Petrov, I: Sakupljanje, preparovanje i čuvanje insekata u zbirkama, Biološki fakultet, Beograd, 2000. | + | *Marcon, E, Mongini, M: Sve životinje sveta, IRO Vuk Karadžić, Beograd, 1986. |
| + | *Petrov, I: Sakupljanje, preparovanje i čuvanje insekata u zbirkama, Biološki fakultet, Beograd, 2000. | ||
*Radović, I, Petrov, Brigita: Raznovrsnost života 1 - struktura i funkcija, Biološki fakultet Beograd i Stylos Novi Sad, Beograd, 2001 | *Radović, I, Petrov, Brigita: Raznovrsnost života 1 - struktura i funkcija, Biološki fakultet Beograd i Stylos Novi Sad, Beograd, 2001 | ||
{{potpis2}} | {{potpis2}} | ||
[[Kategorija:Beskičmenjaci]] | [[Kategorija:Beskičmenjaci]] | ||
Najnovija izmena na datum 8. januar 2020. u 11:33
 | ||||||||||||
|
Morske sase su sesilni, solitarni žarnjaci koji imaju oblik polipa šestozračne simetrije (lat. Hexacorallia), cilindrično telo sa često velikim brojem (i po nekoliko stotina) , vrlo pokretljivih pipaka oko usnog otvora. Za razliku od korala, sa kojima su najsrodnije (pripadaju istoj klasi antozoa), nemaju skelet.
Za podlogu su pričvršćene pedalnim diskom i sekretom koji je lepljiv. Nisu potpuno sesilne i mogu se malo kretati praveći kružne pokrete ili čak plivati pomoću tentakula i talasastim pokretima diska.
Unutrašnja građa
Šestozračna građa ogleda se u tome što im je unutrašnjost tela (gastrovaskularna duplja) podeljena na komore pregradama (septama) kojih najčešće ima 6 ili 6n, mada se mogu naći i po 5 ili 10, ali nikada ih nema 8 (kao što je to kod oktokoralija). Od pukotinastih usta koje se nalaze na slobodnom kraju tela polazi ždrelo koje se završava u duplji. Ždrelo je povezano sa telesnim zidom preko septi.
Telesni zid je, kao kod svih žarnjaka, izgrađen od dva sloja ćelija:
- epidermisa, spoljašnjeg
- endodermisa, unutrašnjeg čije su ćelije sa trepljama
Između ovih slojeva nalazi se dobro razvijena, mezogleja u kojoj su razbacane ćelije.
Žarne ćelije su razbacane po čitavoj površini tela, ali su najbrojnije na tentakulama i oko usnog otvora.
Epitelo-mišićne ćelije izgrađene su od miofibrila koji su:
- na tentakulama raspoređeni uzdužno
- oko usnog otvora radijalno raspoređeni
Nervni sistem je difuzan, odnosno, izgrađen od nervnih ćelija povezanih tako da grade mrežu u osnovi epidermisa i endodermisa.
Morske sase se razmnožavaju uglavnom polno, dok neke usamljene jedinke mogu da se razmnožavaju i bespolno, deobom i pupljenjem. Najčešće su odvojenih su polova sa gonadama koje se obrazuju na pregradama, mada ima i hermafroditnih vrsta. Kada polne ćelije sazru dolazi do prskanja gonada i oslobađanja gameta u gastro-vaskularnu duplju. Oplođenje se vrši u toj duplji, a zatim se obrazuje larva planula koja kroz usni otvor izlazi napolje. Larva jedno vreme pliva pa se spušta na dno i izraste u polipa.
Galerija
Literatura
- Dogelj, V,A: Zoologija beskičmenjaka, Naučna knjiga, beograd, 1971.
- Krunić, M: Zoologija invertebrata 1, Naučna knjiga, Beograd, 1977.
- Krunić, M: Zoologija invertebrata 2, Naučna knjiga, Beograd
- Mariček, magdalena, Ćurčić, B, Radović, I: Specijalna zoologija, Naučna knjiga, Beograd, 1986.
- Matoničkin, I, Habdija, I, Primc - Habdija, B: Beskralješnjaci - bilogija nižih avertebrata, Školska knjiga, *Zagreb, 1998.
- Marcon, E, Mongini, M: Sve životinje sveta, IRO Vuk Karadžić, Beograd, 1986.
- Petrov, I: Sakupljanje, preparovanje i čuvanje insekata u zbirkama, Biološki fakultet, Beograd, 2000.
- Radović, I, Petrov, Brigita: Raznovrsnost života 1 - struktura i funkcija, Biološki fakultet Beograd i Stylos Novi Sad, Beograd, 2001
Snežana Trifunović, dipl. biolog
