Oklopnjače
Oklopnjače (lat. Placodermi) su izumrle ribe sa vilicama koje su ne samo najstarije ribe, već i najstariji kičmenjaci sa vilicama. Telo ime je bilo pokriveno snažnim koštanim oklopom (gr. plax, placos, ploča i derma, koža) i dorzoventralno spljošteno zbog života na dnu (bentos) mora. Nisu imale prave zube već su se okoštale ploče, koje su pokrivale glaveni deo, spuštale do usta i služile za drobljenje hrane.
Koštani oklop je bio izgrađen od dva pokretno povezana dela:
- glavenog koji je pokrivao glavu i škrge
- trupni deo.
Pokretna povezanost ova dva dela omogućavala je podizanje glave i široko otvaranje usta što je za njihov predatorski način života bilo od važnosti. Zadnji deo tela je ili bio pokriven krljuštima ili potpuno bez koštanih tvorevina. Najpoznatiji je ogromni fosil Dunkleosteus dužine čak 6 m.
Pojavile su se u siluru, dostigle vrhunac razvoja u devonu, a zatim tokom donjeg karbona izumrle. Smatraju se precima današnjih riba.
Literatura
- Brem, A., E.: Život životinja, Prosvjeta, Zagreb, 1982.
- Kalezić,M.:Osnovi morfologije kičmenjaka, Savremena administracija, Beograd, 1995.
- Kalezić, M.: Hordati, Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu, 2000.
- Kalezić,M.:Osnovi morfologije kičmenjaka, treće izdanje, Zzavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- Kalezić, M.,Tomović, Lj:Hordata -skripta,četvrto izdanje,Biološki fakultet, Beograd, 2005.
- Marcon, E., Mongini, M: Sve životinje sveta, IRO Vuk Karadžić, Beograd, 1986.
- Radović, I., Petrov, Brigita: Raznovrsnost života 1 - struktura i funkcija, Biološki fakultet Beograd i Stylos Novi Sad, Beograd, 2001.
- Ratajac, Ružica: Zoologija za studente Poljoprivrednog fakulteta, PMF u Novom Sadu i MP Stylos Novi Sad, 1995
