Pirevina
| Klasifikacija | ||||||||||||||||||||
|
Pirevina (pirovina, pirika, obična pirika), lat. Agropyrum repens, je višegodišnja biljka iz porodice trava (lat. Poaceae).
Naučno ime
Poreklo imena:
- roda - iz grčkog jezika od agros = polje i pyros = pšenica
- vrste - iz latinskog jezika od repens = puzeći (zbog rizoma)
Opis biljke
Stabljike dostižu visinu do 150 cm i polaze sa tankih, člankovitih horizontalnih rizoma koji se pružaju u više spratova i veoma su otporni na smrzavanje i sušu. Dužina rizoma može da dostigne i do 5000 km po jednom hektaru. Na 1m² zemljišta može se naći oko 25.000 pupoljaka i rizoma čija težina iznosi oko 3kg. Na uspravnim stabljikama nalaze se listovi i klasovi. Listovi su goli i na licu hrapavi, a lisni rukavci mogu da budu dlakavi ili goli. Cvast klas sastoji se od jajasto-lancelastih klasića koji su raspoređeni u dva reda i okrenuti pljosnatom stranom ka osi cvasti. Plod je dužine 6-7 mm i pokriven dlakama.
Stanište
Pirevina je kosmopolitska biljka umerene zone i veoma je žilava i otporna tako da ju je kao korov teško istrebiti. Raste na različitim zemljištima, kako u kulturi tako i na neobrađenom zemljištu, ali joj najviše odgovara lakše i vlažnije. Raste pored puteva po šipražju, međama i dr.
Hemijski sastav droge
Kao droga koristi se rizom (Graminis rhizoma, sladunjavog ukusa, koji se sakuplja u jesen ili rano proleće i sadrži:
- ugljene hidrate (oko 8%)
- sluz (oko 10%)
- organske kiseline
- malo etarskog ulja
- saponine, koji su nedovoljno istraženi
- gumu
- cijanogene glikozide i dr.
Upotreba
Pirevina pojačava izlučivanje mokraće pa se koristi u lečenju upale mokraćnih puteva, izbacivanja sitnih kamenčića iz bubrega i olakšava rad srca. U narodnoj medici je poznata kao lek za giht i reumu. Od ekstrakta pirevine prave se dijetetski proizvodi koji pomažu kod nekih lakših oblika dijabetesa.
Prilikom upotrebe pirevine treba se pridržavati navedenih doza jer u suprotnom može dovesti do hipokalijemije zbog prisustva cijanogenih glikozida.
Literatura
- izvor slike pirevine - www.pharmacy.bg.ac.yu/botanika/hrbr/agropyr.jpg
- Vuksanović, Snežana: Ljekovite biljke u šumski plodovi (brošura), Natura, Kolašin, 2007.
- Gostuški,R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
- Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
- Djuk, A, Dž: Zelena apoteka, Politika, Beograd, 2005.
- Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
- Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
- Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
- Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
- Lakušić, D: Vodič kroz floru nacionalnog parka Kopaonik, JP Nacionalni park Kopaonik, Kopaonik, 1995.
- Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
- Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
- Mišić Lj, Lakušić R: Livadske biljke, ZUNS Sarajevo, ZUNS Beograd , IP Svjetlost, 1990
- Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
- Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.
