Plazmid

Kloniranje gena (žuto), ubacivanjem u bakterijski plazmid (roze) dobija se rekombinovana DNK (roze/žuto)

Plazmidi su mali prstenasti molekuli DNK bakterije koji se nalaze izvan njenog hromozoma i replikuju se nezavisno od njega.

R-plazmidi

Najznačajniji za čoveka su tzv. R-plazmidi sa genima kojima bakterije stiču otpornost na antibiotike. Zaštitu od antibiotika plazmidi obavljaju tako što:

• sprečavaju da antibiotici prodru u bakteriju ili
• se u samoj bakteriji sintetišu enzimi koji razlažu antibiotike.

Prenošenje plazmida

Plazmidi se mogu prenositi iz jedne bakterije u drugu kako iste tako i različitih vrsta. Prenošenje plazmida može se obavljati:

• konjugacijom koja se vrši kod Gram-negativnih bakterija; predstavlja prenošenje DNK iz jedne (bakterija davalac ili donor) u drugu bakteriju (bakterija primalac ili recipijentna)
• transdukcijom kod Gram-pozitivnih bakterija, prenošenje DNK iz jedne u drugu bakteriju pomoću bakteriofaga

Literatura

• Grozdanović-Radovanović, Jelena: Citologija, ZUNS, Beograd, 2000
• Diklić, Vukosava, Kosanović, Marija, Dukić, Smiljka, Nikoliš, Jovanka: Biologija sa humanom genetikom, Grafopan, Beograd, 2001
• Pantić, R, V: Biologija ćelije, Univerzitet u Beogradu, beograd, 1997
• Petrović, N, Đorđe: Osnovi enzimologije, ZUNS, Beograd, 1998
• Šerban, M, Nada: Ćelija - strukture i oblici, ZUNS, Beograd, 2001

Snežana Trifunović, dipl. biolog