Sistem organa za varenje čoveka

Kratak pregled evolutivne raznovrsnosti sistema organa za varenje životinja

Energiju za održavanje života životinje dobijaju iz svarene hrane. Životinje su heterotrofni organizmi što znači da kao hranu koriste druge životinje i biljke.

Razlikuju se dva osnovna tipa varenja hrane: unutarćelijsko i vanćelijsko.

Unutarćelijsko varenje vrši se uvlačenjem hranljivih čestica u ćeliju. Oko čestica se obrazuje mehurić, hranljiva vakuola, u koju se izlučuju materije zadužene za varenje. Ovaj tip varenja svojstven je uglavnom jednoćelijskim životinjama (protisti) i najprostijim višećelijskim životinjama(sunđeri).

Vanćelijsko varenje odvija se unutar crevne duplje (kanala) u telu životinja. Kod pljosnatih crva i dupljara, postoji samo jedan otvor na toj duplji kroz koji se i uzima hrana i izbacuju njeni nesvareni delovi. Kod ovih životinja crevna duplja se grana u sve delove tela pa se istovremeno njome prenosi svarena hrana. Osim toga, kod njih varenje počinje u duplji, kao vanćelijsko, a nastavlja se i završava kao unutarćelijsko. Nesvareni delovi hrane se vraćaju u crevnu duplju i preko otvora izbacuju napolje.

Kod većine životinja kanal za varenje je izdeljen na delove i u njega se ulivaju sokovi kojima se hrana vari. Hrana ulazi preko usnog otvora, obrađuje se i razgrađuje duž kanala, a nesvareni delovi se izbacuju u spoljašnju sredinu preko analnog otvora. Varenje hrane u jednom smeru, od usnog ka analnom otvoru, ima većina životinja (počev od valjkastih crva, preko prstenastih crva, mekušaca, zglavkara do kičmenjaka).

Kod nekih životinja, kao što su parazitske pantljičare, organi za varenje su iščezli. Pantljičare žive u crevu domaćina, pa celom površinom tela upijaju već svarenu hranu.