Telesna duplja
Telesna duplja je prostor između telesnog zida i creva ili unutrašnjih organa.
Višećelijske životinje koje nemaju telesnu duplju nazivaju se acelomata i pripadaju im:
- sunđeri, koji ne samo da nemaju telesnu već nemaju ni crevnu duplju;
- dupljari, koji imaju crevnu duplju, a prostor između epidermisa i creva ispunjen je mezoglejom;
- pljosnati crvi kod kojih je prostor između telesnog zida i creva ispunjen parenhimom.
Kod svih ostalih višećelijskih životinja dolazi do obrazovanja, pored crevne duplje, još i telesne duplje koja omogućava da unutrašnji organi budu manje ili više odvojeni od telesnog zida što utiče na evolutivni razvoj životinja.
Tipovi telesnih duplji
Razlikuju se dva osnovna tipa telesnih duplji:
- pseudocelom, duplja koja se obrazuje kao ostatak blastocela i označava se još kao primarna telesna duplja, a životinje sa tom telesnom dupljom kao pseudocelomata;
- celom ili sekundarna telesna duplja koja se obrazuje kao potpuno nov prostor u mezodermu, a životinje koje imaju celom označene su kao celomata.
Telesna duplja kičmenjaka
Kičmenjaci imaju celom koji je na različite načine, zavisno od tipa životinje i telesnog regiona, razvijen:
- u glavenom regionu je redukovan
- u trupnom regionu je podeljen na dva dela:
- prednji - okolosrčana (perikardijalna) duplja i
- zadnji, koji se označava kao trbušna duplja.
Kod sisara dolazi do dalje diferencijacije pa se od prednjeg dela trbušne duplje izdvaja grudna (pleuralna) duplja u kojoj se nalaze pluća i koja je, zajedno sa okolosrčanom, dijafragmom odvojena od trbušne duplje. Osim što razdvaja ove duplje, dijafragma učestvuje i u disajnim pokretima.
Literatura
- Dogelj, V,A: Zoologija beskičmenjaka, Naučna knjiga, beograd, 1971.
- Krunić, M: Zoologija invertebrata 1, Naučna knjiga, Beograd, 1977.
- Krunić, M: Zoologija invertebrata 2, Naučna knjiga, Beograd
- Mariček, Magdalena, Ćurčić, B, Radović, I: Specijalna zoologija, Naučna knjiga, Beograd, 1986.
- Matoničkin, I, Habdija, I, Primc - Habdija, B: Beskralješnjaci - bilogija nižih avertebrata, Školska knjiga, Zagreb, 1998.
- Marcon, E, Mongini, M: Sve životinje sveta, IRO Vuk Karadžić, Beograd, 1986.
- Petrov, I: Sakupljanje, preparovanje i čuvanje insekata u zbirkama, Biološki fakultet, Beograd, 2000.
- Radović, I, Petrov, Brigita: Raznovrsnost života 1 - struktura i funkcija, Biološki fakultet Beograd i Stylos Novi Sad, Beograd, 2001.
