Razlika između izmena na stranici „Vegetativni nervni sistem”

Izvor: Bionet Škola
Idi na navigaciju Idi na pretragu
(→‎Parasinpatički nervni sistem)
 
(6 međuizmena istog korisnika nije prikazano)
Red 1: Red 1:
 +
'''Vegetativni ili autonomni nervni sistem''' je funkcionalni deo [[nervni sistem|nervnog sistema]], zajedno sa somatskim, [[cerebrospinalni nervni sistem|cerebrospinalnim nervnim sistemom]]. Čini ga posebna mreža nerava čiji rad uglavnom zavisi od delovanja [[CNS]]-a. Deli se na simpatički i parasimpatički koji su međusobno antagonističkog delovanja. Vlakna oba sistema inervišu iste organe, ali je njihovo dejstvo na te organe suprotno (antagonističko) čime se taj organ drži u ravnoteži.
 +
 +
Inerviše široku oblast:
 +
*[[crevo]]
 +
*[[žlezde]],
 +
*[[pigmentne ćelije]]
 +
*unutrašnje mišiće oka i kože
 +
*[[srce]] i krvne sudove
 +
*neke respiratorne organe
 +
 +
Nije pod uticajem naše svesti i volje.
 +
==Građa==
 
[[Slika:Autonomnins.jpg|171px|d|mini|]]
 
[[Slika:Autonomnins.jpg|171px|d|mini|]]
−
'''Vegetativni ili autonomni nervni sistem''' je funkcionalni deo nervnog sistema, zajedno sa somatskim, [[cerebrospinalni nervni sistem|cerebrospinalnim nervnim sistemom]]. Inerviše unutrašnje organe, endokrine žlezde, glatke mišiće kože i krvnih sudova i nije pod uticajem naše svesti i volje. Sastoji se mreže nerava i deli na dva dela koja su međusobno [[antagonisti]]:
 
−
*simpatički (''pars sympathica'')
 
−
*parasimpatički (''pars parasympathica).
 
−
==Građa==
 
 
Sastoji se iz dva dela:
 
Sastoji se iz dva dela:
 
*centralnog, koji se sastoji od [[ganglija]] i jedara smeštenih u [[CNS]]-u
 
*centralnog, koji se sastoji od [[ganglija]] i jedara smeštenih u [[CNS]]-u
−
*perifernog koga čine periferni [[nervi]].
+
*perifernog, čine ga periferni [[nervi]],koji se prema funkciji (pravcu prenošenja nadražaja) dele na;
−
Periferni deo simpatičkih i parasimpatičkih puteva grade dva neurona, koji se pružaju jedan za drugim:
+
**aferentna (senzitivna) vlakna, povezuju visceralne receptore sa CNS-om i mogu da se organizuju u posebne visceralne traktove;njihova tela se nalaze u spinalnim ganglijama
−
*'''preganglijski [[neuron]]''' čije se telo nalazi u CNS-u, a akson se pruža ka periferiji i završava u nekoj vegetativnoj gangliji gde stupa u vezu sa postganglijskim neuronom;
+
**eferentna (motorna) vlakna, prenose nadražaj iz [[CNS]]-a do [[V|visceralnih efektora]]
−
*'''postganglijski neuron''' čije je telo u nekoj vegetativnoj gangliji u [[sinapsa|sinapsi]] sa aksonom preganglijskog neurona, a akson inerviše neki visceralni organ.
+
 
 +
Eferentna vlakna prenose nadražaj preko niza od dva neurona:
 +
 
 +
1. '''preganglijski [[neuron]]''' čije se telo nalazi u CNS-u, a akson se pruža ka periferiji i završava u nekoj vegetativnoj gangliji gde stupa u vezu sa postganglijskim neuronom;
 +
 
 +
2. '''postganglijski neuron''' čije je telo u nekoj vegetativnoj gangliji u [[sinapsa|sinapsi]] sa aksonom preganglijskog neurona, a [[akson]] inerviše neki visceralni organ.
 
[[Slika:350px-Autonomni zivcani sustav.png|350px|d|mini|Simpatički i parasimpatički nervni sistem]]
 
[[Slika:350px-Autonomni zivcani sustav.png|350px|d|mini|Simpatički i parasimpatički nervni sistem]]
−
==Simpatički nervni sistem==
+
==Podela==
 +
Sastoji se mreže nerava i strukturno i funkcionalno se deli na dva dela koja su međusobno [[antagonisti]]:
 +
*simpatički (''pars sympathica'')
 +
*parasimpatički (''pars parasympathica).
 +
===Simpatički nervni sistem===
 
Centralni deo simpatičkog sistema čine jedra smeštena u grudnom delu bočnih rogova kičmene moždine.  
 
Centralni deo simpatičkog sistema čine jedra smeštena u grudnom delu bočnih rogova kičmene moždine.  
  
Red 21: Red 38:
 
Ganglije su postavljene u vidu dva niza ganglija, sa obe strane kičme,  koje su povezane međuganglijskim vlaknima pa grade '''simpatičko stablo''' koje je u vezi sa kičmenom moždinom.
 
Ganglije su postavljene u vidu dva niza ganglija, sa obe strane kičme,  koje su povezane međuganglijskim vlaknima pa grade '''simpatičko stablo''' koje je u vezi sa kičmenom moždinom.
  
−
==Parasinpatički nervni sistem==
+
===Parasinpatički nervni sistem===
 
Centralni deo čine jedra smeštena u srednjem mozgu, produženoj moždini, bočnim rogovima krsnog dela kičmene moždine i od njega polaze neuroni perifernog dela.  
 
Centralni deo čine jedra smeštena u srednjem mozgu, produženoj moždini, bočnim rogovima krsnog dela kičmene moždine i od njega polaze neuroni perifernog dela.  
  
Red 29: Red 46:
 
*postganglijska vlakna
 
*postganglijska vlakna
  
−
U većini slučajeva akson postganglijskog neurona dolazi do inervisanog organa pa se postganglijski neuron i vegetativna ganglija nalaze u samom organu.
+
U većini slučajeva akson postganglijskog neurona dolazi do inervisanog organa ([[efektor]]) pa se postganglijski neuron i vegetativna ganglija nalaze u samom organu.
 +
== Literatura==
 +
*Ćurčić, B: Razviće životinja, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
 +
*Hale. W, G, Morgham, J, P: Školska enciklopedija biologije, Knjiga-komerc, Beograd
 +
*Kalezić, M: Osnovi morfologije kičmenjaka, ZUNS, beograd, 2001
 +
*Mariček, Magdalena, Ćurčić, B, Radović, I: Specijalna zoologija. naučna knjiga, Beograd, 1986
 +
*Milin J. i saradnici: Embriologija, Univerzitet u Novom Sadu, 1997.
 +
*Pantić, V:Biologija ćelije, Univerzitet u Beogradu, Beograd, 1997.
 +
*Pantić, V: Embriologija, Naučna knjiga, beograd, 1989.
 +
*Popović S: Embriologija čoveka, Dečije novine, Beograd, 1990.
 +
*Trpinac, D: Histologija, Kuća štampe, Beograd, 2001.
 +
*Šerban, M, Nada: Pokretne i nepokretne ćelije - uvod u histologiju, Savremena administracija, Beograd, 1995
 +
 
 +
[[Kategorija:Anatomija kičmenjaka]][[Kategorija:Kičmenjaci]]
 +
{{Potpis2}}

Najnovija izmena na datum 27. mart 2015. u 16:04

Vegetativni ili autonomni nervni sistem je funkcionalni deo nervnog sistema, zajedno sa somatskim, cerebrospinalnim nervnim sistemom. Čini ga posebna mreža nerava čiji rad uglavnom zavisi od delovanja CNS-a. Deli se na simpatički i parasimpatički koji su međusobno antagonističkog delovanja. Vlakna oba sistema inervišu iste organe, ali je njihovo dejstvo na te organe suprotno (antagonističko) čime se taj organ drži u ravnoteži.

Inerviše široku oblast:

Nije pod uticajem naše svesti i volje.

Građa

Autonomnins.jpg

Sastoji se iz dva dela:

  • centralnog, koji se sastoji od ganglija i jedara smeštenih u CNS-u
  • perifernog, čine ga periferni nervi,koji se prema funkciji (pravcu prenošenja nadražaja) dele na;
    • aferentna (senzitivna) vlakna, povezuju visceralne receptore sa CNS-om i mogu da se organizuju u posebne visceralne traktove;njihova tela se nalaze u spinalnim ganglijama
    • eferentna (motorna) vlakna, prenose nadražaj iz CNS-a do visceralnih efektora

Eferentna vlakna prenose nadražaj preko niza od dva neurona:

1. preganglijski neuron čije se telo nalazi u CNS-u, a akson se pruža ka periferiji i završava u nekoj vegetativnoj gangliji gde stupa u vezu sa postganglijskim neuronom;

2. postganglijski neuron čije je telo u nekoj vegetativnoj gangliji u sinapsi sa aksonom preganglijskog neurona, a akson inerviše neki visceralni organ.

Simpatički i parasimpatički nervni sistem

Podela

Sastoji se mreže nerava i strukturno i funkcionalno se deli na dva dela koja su međusobno antagonisti:

  • simpatički (pars sympathica)
  • parasimpatički (pars parasympathica).

Simpatički nervni sistem

Centralni deo simpatičkog sistema čine jedra smeštena u grudnom delu bočnih rogova kičmene moždine.

Periferni deo se sastoji od:

  • preganglijskih vlakana
  • ganglija
  • postganglijskih vlakana.

Ganglije su postavljene u vidu dva niza ganglija, sa obe strane kičme, koje su povezane međuganglijskim vlaknima pa grade simpatičko stablo koje je u vezi sa kičmenom moždinom.

Parasinpatički nervni sistem

Centralni deo čine jedra smeštena u srednjem mozgu, produženoj moždini, bočnim rogovima krsnog dela kičmene moždine i od njega polaze neuroni perifernog dela.

Periferni deo, kao i kod simpatičkog, čine:

  • preganglijska vlakna
  • vegetativna ganglija
  • postganglijska vlakna

U većini slučajeva akson postganglijskog neurona dolazi do inervisanog organa (efektor) pa se postganglijski neuron i vegetativna ganglija nalaze u samom organu.

Literatura

  • Ćurčić, B: Razviće životinja, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
  • Hale. W, G, Morgham, J, P: Školska enciklopedija biologije, Knjiga-komerc, Beograd
  • Kalezić, M: Osnovi morfologije kičmenjaka, ZUNS, beograd, 2001
  • Mariček, Magdalena, Ćurčić, B, Radović, I: Specijalna zoologija. naučna knjiga, Beograd, 1986
  • Milin J. i saradnici: Embriologija, Univerzitet u Novom Sadu, 1997.
  • Pantić, V:Biologija ćelije, Univerzitet u Beogradu, Beograd, 1997.
  • Pantić, V: Embriologija, Naučna knjiga, beograd, 1989.
  • Popović S: Embriologija čoveka, Dečije novine, Beograd, 1990.
  • Trpinac, D: Histologija, Kuća štampe, Beograd, 2001.
  • Šerban, M, Nada: Pokretne i nepokretne ćelije - uvod u histologiju, Savremena administracija, Beograd, 1995
Snežana Trifunović, dipl. biolog
Preuzeto iz „https://www.bionet-skola.com/w/index.php?title=Vegetativni_nervni_sistem&oldid=25665“