Virusne bolesti
Mnoga oboljenja izazvana su virusima: kijavica, grip besnilo, varičela, rubeola, pojava bradavica, mononukleoza (“bolest poljupca” – zbog načina prenošenja), žuta groznica, zauške, velike boginje (variole) [dečija paraliza] i dr.
U narednoj tabeli date su najčešće bolesti čoveka, kao i tipovi virusa koji ih izazivaju:
| vrsta virusa | porodica | nukleinska kiselina | bolesti | vrsta virusa | porodica | nukleinska kiselina | bolesti |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| HIV-virus | Retroviridae | RNK | SIDA | Poliovirus | Picornaviridae | RNK | dečja paraliza |
| Koksakivirus | Picornaviridae | RNK | miokarditis, aseptički
meningitis |
Ehovirusi | Picornaviridae | RNK | brojna oboljenja |
| Virus gripa | Ortomixoviridae | RNK | influenca | virus mumpsa | Paramixoviridae | RNK | zauške |
| virus morbila | Paramixoviridae | RNK | male boginje (morbile) | virus rabijesa | Rabdoviridae | RNK | besnilo |
| virus rubeole | Togaviridae | RNK | rubeola | ||||
| adenovirus | Adenoviridae | DNK | respiratorne infekcije, konjuktivitis | virus herpes simpleks | Herpesviridae | DNK | tip 1 groznicu na usnama
tip 2 oboljenja genitalnih organa |
| virus varičela-zoster | Herpesviridae | DNK | varičela (ovčje boginje) i
herpes zoster |
citomegalovirus | Herpesviridae | DNK | kongenitalne anomalije
novorođenčadi |
| Epštajn-Barov virus | Herpesviridae | DNK | infektivna mononukloza | virusi hepatitisa | nisu klasifikovani | RNK kod tipa A
DNK kod tipa B |
oboljenja jetre |
Spisak virusa i bolesti koje oni izazivaju se ne završava sa ovom tabelom. Neke su prisutne samo u pojedinim regionima Zemlje:
- ebola virus je uzročnik teškog oblika hemoragične groznice sa visokom smrtnošću (75%-90%); javlja se u vidu epidemija u centralnoj Africi; u našoj zemlji se može pojaviti samo preko osoba koje su u vreme inkubacije boravile u zaraženim područjima;
- lassa virus koji uzrokuje tešku hemoragičnu groznicu u vidu epidemija u zemljama zapadne Afrike;
- hantaan virus izaziva tzv. mišju groznicu koja je prisutna i u našoj zemlji u ruralnim planinskim krajevima gde je populacija miševa (koji su prirodni rezervoari i prenosioci) veoma brojna.
Bolesti biljaka
Virusi mogu da izazovu velike štete poljoprivredi. Mogu se prenositi vetrom ili insektima pa je nemoguće izlečiti virusne bolesti kod biljaka. Zbog toga se različitim programima selekcije stvaraju linije biljaka koje su otporne na viruse.
Poznatiji među njima su:
- virus mozaičke bolesti duvana (TMW) koji izaziva nekrozu listova ove biljke; TMW je inače prvi otkriveni virus, otkrio ga je krajem 19. veka naučnik Ivanovski
- mozaički virus lucerke
- virus koji izaziva bolesti krompira
- virus koji uzrokuje bolest pirinča i dr.
| Vakcinacija je jedini način odbrane od virusa! Apel roditeljima da ne odbijaju vakcinaciju dece jer se time ugrožava njihovo zdravlje |
Literatura
- Krstić, Lj. (2003): Čovek i mikrobi, Izdavačka kuća Draganić, Beograd
- Radulović, Š. (1998):Mikrobiologija sa epidemiologijom, ZUNS, Beograd
