Vodene bokvice

Vodena bokvica

Sagittaria sagittifolia

Sagittaria montevidensis

Familija vodenih bokvica (Alismataceae) je grupa monokotiledonih skrivenosemenica koja je klasifikovana u red Alismatales. Predstavnici ove familije imaju široko rasprostranjenje. Najveći broj vrsta naseljava predele severne Zemljine hemisfere, dok manji broj vrsta naseljava tropske i umerene predele. Biljke ove familije obično naseljavaju bare, a nešto ređe sporotekuće reke ili donje tokove velikih reka.

Morfologija

Predstavnici familije Alismataceae su najčešće višegodišnje zeljaste biljke. Listovi su uspravni i skoro uvek se nalaze pri bazi stabljike. Retko su flotantni, a samo kod malog broja vrsta su potopljeni u vodu. Često formiraju turione, odnosno zimske pupoljke. Kod biljaka iz familije vodenih bokvica u svim vegetativnim organima se nalaze sekretorni organi koji su shizogenog tipa. U njima se nalazi mlečni sok. Takođe su prisutne i intravaginalne ljuspice i hidatode.

cvetovi su grupisani u složene cvasti koje su karakteristične po tome što su vrlo granate. Cvetovi su uvek aktinomorfne simetrije, a mogu biti ciklični ili hemiciklični. Najčešće su dvopolni, a kod manjeg broja vrsta jednopolni ili poligami. Perijant je heterohlamidan i sastoji se od šest kruničnih listića koji su raspoređeni u dva kruga. Naime, tri listića spoljašnjeg kruga perijanta su čašicoliki, dok su tri listića unutrašnjeg kruga krunicoliki. Za listiće spoljašnjeg kruga je karakteristično da su bele boje i da su nežni. U cvetu se najčešće nalazi šest, a ređe tri, a kod malog broja vrsta veliki broj prašnika. Ukoliko ima šest prašnika oni su grupisani u tri para. Tučak se sastoji od tri ili većeg broja oplodnih listića. Oni mogu biti raspoređeni spiralno ili pršljenasto. Kod pojedinih biljaka familije Alismataceae su slobodni, a kod drugih su pseudosinkarpni. U svakom oplodnom listiću se najčešće nalazi po jedan semeni zametak, a retko više. Plod je orašica. Obično je slobodna, a u nekim slučajevima više orašica je sraslo pri osnovi.

Klasifikacija

U okviru familije Alismataceae se nalazi oko 90 vrsta koje su, prema većini autora, grupisane u 11 rodova. Osnovni broj hromozoma koji karakteriše somatske ćelije ovih biljaka je x = 5-13. Od vrsta široko rasprostranjenih na teritoriji Srbije najpoznatija je vodena bokvica (Alisma plantago-aquatica). Ona naseljava vlažne šume i obale vodenih ekosistema. U okviru familije se nalaze i dva fosilna roda: Alismaticarpum i Sagisma. U okviru prvog fosilnog roda je poznata samo jedna vrsta - A. alatum. Naime, poznati su samo fosilni ostaci ploda ove biljke pa se ne može odretiti kom rodu tačno pripada, te je izdvojena u zaseban rod. Fosilni ostaci ovog ploda su poznati iz područja Engleske, a procenjuje se da potiču iz oligocena. Drugi fosilni rod obuhvata dve vrste pronađene u zapadnom Sibiru i datiraju iz oligocena i miocena. Spisak rodova:

• Rod: Alisma

• Rod: Baldellia

• Rod: Burnatia

• Rod: Caldesia

• Rod: Damasonium

• Rod: Echinodorus

• Rod: Limnophyton

• Rod: Luronium

• Rod: Ranalisma

• Rod: Sagittaria

• Rod: Wiesneria

Album fotografija: Biljke Stare planine

Literatura

1. Kojić M., Pekić S., Dajić Z.: Botanika, Izdavačka kuća Draganić, Beograd, 2004.

2. Domac R.: Osnovi sistematske botanike, PMF, Zagreb, 1964.

3. Jakovljević S.: Opšta botanika, Naučna knjiga, Beograd, 1960.

4. Suvorov V. V.: Botanika, Kolos, Moskva, 1961.

5. Dajić Z., Ljubojević L. i drugi: Praktikum iz morfologije i sistematike biljaka, Izdavačka kuća Draganić, Beograd, 2004.

6. Tatić B., Blečić V.: Sistematika i filogenija viših biljaka, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.

Autor teksta:

prezentacija